Οι ιχθύες ως σύμβολο και τεχνούργημα σε μία έρευνα Ηπειρωτών επιστημόνων

Οι ιχθύες ως σύμβολο και τεχνούργημα σε μία έρευνα Ηπειρωτών επιστήμονων
Η επιστήμη είναι ανιστόρητη, εκτός πλαισίου, μία εξω- κοινωνική σχέση, μία εκ των άνω ανάγνωση του κόσμου; Σε καμία περίπτωση κι ας μοιάζουν πολλές φορές ξένα προς τα ανθρώπινα, τα νούμερα, οι μετρήσεις και τα συμπεράσματα των ερευνών. Θα λέγαμε μάλιστα ότι επιστήμη που δεν ειναι… ανθρώπινη, που δεν ενδιαφέρεται για το καλό των ανθρώπων και του πλανήτη, δεν είναι επιστήμη.
Το σκεφτήκαμε αυτό, πιάνοντας στα χέρια μιας μία πολύ φρέσκια έκδοση, το βιβλίο «Οι ιχθύες ως σύμβολο και τεχνούργημα- Απόπειρες ερμηνείας» από τις εκδόσεις Ίνδικτος.
Πρόκειται για μία ξεχωριστή έκδοση που προσπαθεί να δει τη συνολική εικόνα για το ρόλο που έπαιξαν τα ψάρια, οι ιχθύες, στον ανθρώπινο πολιτισμό. Και το ενδιαφέρον είναι ότι δεν το γράφουν ερευνητές της αισθητικής, των θρησκειών ή της κοινωνικής ανθρωπολογίας, αλλά επιστήμονες του κόσμου της ιχθυολογίας.
Η βάση, η αρχική ιδέα ήταν από τη διπλωματική εργασία της Ευαγγελίας Γκούβα, απόφοιτης με υποτροφία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Υδατοκαλλιέργειες – Παθολογικά προβλήματα υδρόβιων οργανισμών». Οι άλλοι δύο συγγραφείς που συνεργάστηκαν στην έκδοση του βιβλίου είναι η Μαίρη Γκούβα, επίκουρος καθηγήτρια στο ΤΕΙ Ηπείρου και ο Γιάννης Πάσχος, ο Γιαννιώτης Ιχθυολόγος, καθηγητής στο ΤΕΙ Ιχθυολογίας της Ηγουμενίτσας, γνωστός στο κοινό τόσο για το επιστημονικό του έργο σε θέματα της ειδικότητάς του- με ιδιαίτερη δράση και στα θέματα της Παμβώτιδας-, αλλά και για το λογοτεχνικό του έργο που έχει πανελλήνια πια αναγνώριση.
Η Φωτεινή Αθανασοπούλου, πρόεδρος της Κτηνιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και επιστημονική υπεύθυνη του μεταπτυχιακού, αναφέρει ορθά στο προλογικό της κείμενο, το επιστημονικό ζήτημα που θέτει το βιβλίο: «Το βιβλίο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς αποτελεί έναν θεμελιώδη πυλώνα γνώσης που αφορά στην ιστορική διαδρομή των ιχθύων μακριά από το υδάτινο περιβάλλον τους στον κόσμο των ανθρώπινων συμβόλων. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό κείμενο που σηματοδοτεί μια ευρεία στροφή της σκέψης των Ιχθυολόγων στο πεδίο της ερμηνείας της συμβολικής δυναμικής των ιχθύων».
Φαίνεται όμως ότι η στόχευση των συγγραφέων ήταν ακόμα βαθύτερη από την επιστημονική πτυχή που αναδεικνύουν σε πρώτο επίπεδο. Ο στόχος της γραφής άλλωστε έχει ενίοτε τις δικές του ιδιαίτερες διαδρομές. Γράφουν οι ίδιοι στον πρόλογό τους: «Το παρόν πόνημα έχει ως σκοπό να προσεγγίσει τους ιχθύες ως συμβολικό σύστημα ανάδυσης των βαθύτερων ασυνείδητων μηνυμάτων που μπορεί να κρύβουν».
Είναι αξιοπρόσεκτο ότι οι τρεις συγγραφείς παραδέχονται μια «αδυναμία» τους, την προσέγγιση δηλαδή με «αβεβαιότητα» όπως χαρακτηριστικά λένε, διαδρομών που αγγίζουν το ασυνείδητο, προσωπικό και συλλογικό. Και για να μην πάμε μακριά, για να επιβεβαιώσουμε αυτές τις συνδέσεις, ας θυμηθούμε το ρόλο που παίζουν οι ιχθύες στη διδαχή του Χριστού ή τις αναπαραστάσεις τους στον Μινωικό πολιτισμό, για να θυμηθούμε δύο παραδείγματα που τα γνωρίζουμε και τα αναγνωρίζουμε όλοι μας.
Για το ρόλο των συμβολισμών, ο Δημήτρης Δαμίγος, Επίκουρος καθηγητής Ιατρικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, θα θυμίσει: «Μέσα από την παράδοση, την τέχνη, τη θρησκεία, τον πολιτισμό γενικότερα, οι δεσμοί αυτοί που μας συνδέουν με την κοινή μήτρα της ζωής, παραμένουν ζωντανοί και ενεργοί».
Το βιβλίο διαβάζεται με ευκολία από έναν παιδευμένο αναγνώστη ή αναγνώστρια, που διατηρεί ακόμα το ενδιαφέρον για νέες γνώσεις. Είναι καλογραμμένο, αλλά θα λέγαμε ότι δεν έχει… συναρπαστική δομή, αφού ακολουθεί το πλαίσιο των επιστημονικών βιβλίων (δηλαδή, πρόλογοι, εισαγωγή, κεφάλαια, σημειώσεις κλπ).
Η ενδεικτική θεματολογία του όμως- οι ιχθύες ως θρησκευτικό σύμβολο, ως σεξουαλικό σύμβολο, το δελφίνι, η γοργόνα, οι σχέσεις με τις τέχνες κ.α.- το κάνουν γοητευτικό και το μετατρέπουν παράλληλα και σε κείμενο αναφοράς στο οποίο μπορεί να ανατρέχει κανείς κι εκ των υστέρων. Ενδιαφέρον έχει επίσης ότι τροφοδοτείται και με πηγές από τη μαζική κουλτούρα και τη δημοσιογραφία (ταινίες, άρθρα κλπ) ενώ ειδική μνεία πρέπει να γίνει στην εικονογράφηση και τις φωτογραφίες που μπορούν να λειτουργήσουν επίσης ως ένας αισθητικός οδηγός στον κόσμο των ιχθύων.
Σημειώνουμε επίσης ότι στην ιστοσελίδα του εκδοτικού οίκου www.indiktos.gr (στα Δοκίμια) μπορεί κανείς να διαβάσει ένα μεγάλο τμήμα του βιβλίου σε pdf.
Δεν ξέρουμε πώς θα είναι η γεύση των ψαριών, μετά την ανάγνωση του βιβλίου, περισσότερες αισθήσεις μας όμως και περισσότερη σκέψη θα έχουν προστεθεί πάνω στη ματιά μας στον κόσμο.
http://thesprotia-news.blogspot.com/2010/12/blog-post_2965.html