Η Λιβύη ενώπιον του Ανθρωπιστικού Ιμπεριαλισμού

Μια συνέντευξη με τον Jean Bricmont
Η Λιβύη ενώπιον του Ανθρωπιστικού Ιμπεριαλισμού
Του GRÉGOIRE LALIEU
Ο Jean Bricmont διδάσκει Φυσική στο Βέλγιο και είναι μέλος του βελγικού Δικαστηρίου. Το βιβλίο του Ανθρωπιστικός Ιμπεριαλισμός έχει εκδοθεί από τον οίκο Monthly Review Press.
- Μπορείτε να μας υπενθυμίσετε σε τί συνίσταται ο Ανθρωπιστικός Ιμπεριαλισμός?
Jean Bricmont: Είναι μια ιδεολογία που στοχεύει στο να δικαιολογεί τη στρατιωτική παρέμβαση ενάντια σε κυρίαρχες χώρες στο όνομα της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το μοτίβο είναι πάντα το ίδιο: ένας πληθυσμός είναι θύμα ενός δικτάτορα, οπότε πρέπει να δράσουμε. Τότε βγαίνουν στη φόρα όλες οι συνήθεις αναφορές: ο δεύτερος Παγκόσμιος, ο πόλεμος με την Ισπανία και τα λοιπά. Ο στόχος είναι να πουλήσουν το επιχείρημα οτι μια ένοπλη επέμβαση είναι απαραίτητη. Αυτό συνέβη στο Κόσοβο, το Ιράκ, το Αφγανιστάν.
-Και τώρα είναι η σειρά της Λιβύης
Jean Bricmont Υπάρχει μια διαφορά εδώ διότι το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών το επιτρέπει. Αλλά αυτό το ψήφισμα πέρασε εναντίον των ίδιων των αρχών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Όντως, δεν βλέπω καμμία εξωτερική απειλή στη λιβυκή διαμάχη. Παρόλο που αναφέρθηκε η ιδέα της «ευθύνης για προστασία», υπήρξαν πολλές παρακάμψεις. Εξάλλου, δεν υπάρχει απόδειξη οτι ο Καντάφι σφάζει το λαό του απλά και μόνο με την πρόθεση να τους σφάξει. Είναι λίγο πιο περίπλοκο απ’αυτό: είναι μια ένοπλη εξέγερση και δεν γνωρίζω καμμία κυβέρνηση που δεν θα κατέπνιγε μια εξέγερση τέτοιου είδους. Φυσικά, υπάρχουν παράπλευρες απώλειες και θάνατοι αμάχων. Αλλά αν οι Ηνωμένες Πολιτείες γνωρίζουν κάποιο τρόπο να αποφεύγονται αυτές οι απώλειες, τότε θα έπρεπε να το πουν και στο Ισραήλ, και να το εφαρμόσουν κι οι ίδιες στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Επίσης δεν υπάρχει αμφιβολία οτι οι βομβαρισμοί του συνασπισμού προκαλούν κι οι ίδιες απώλειες αμάχων.
Από καθαρά νομική σκοπιά, νομίζω οτι το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι αμφιλεγόμενο. Είναι στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα χρόνων πίεσης από τα λόμπι για την αναγνώριση του δικαιώματος επ’εμβασης,που αποδεικνύεται τώρα νομιμοποιημένο.
- Κι όμως, πολλοί-ακόμα κι ανάμεσα στα κόμματα της Αριστεράς- το θεώρησαν απαραίτητο να επέμβουν στη Λιβύη με σκοπό να σταματήσουν τη σφαγή. Πιστεύετε οτι αυτό ήταν ένα σφάλμα κρίσης?
Jean Bricmont: Ναι το πιστεύω, και για διάφορους λόγους. Καταρχάς, αυτή η εκστρατεία κινείται στο βασίλειο της αυθαιρεσίας. Όντως, η λιβυκή διαμάχη δεν είναι κάποια εξαιρετική περίπτωση. Υπάρχουν πολλές άλλες διαμάχες σοτν κόσμο, είτε μιλάμε για τη Γάζα, είτε μιλάμε για το Μπαχραίην ή το Κονγκό το οποίο συνέβη μερικά χρόνια πριν. Όσον αφορά το τελευταίο, συνέβη σε ένα πλαίσιο εξωτερικής επιθετικότητας εκ μέρους της Ρουάντα και του Μπουρούντι. Η επιβολή του διεθνούς νόμου θα είχε σώσει εκατομμύρια ζωές αλλά δεν συνέβη. Γιατί όχι?
Εξάλλου, αν εφαρμόσουμε τις αρχές στις οποίες στηρίζεται η επέμβαση στη Λιβύη, θα σημαίνει οτι ο καθένας θα μπορεί να επεμβαίνει οπουδήποτε επιθυμεί. Φανταστείτε τους Ρώσους να επεμβαίνουν στο Μπαχραίην ή τους Κινέζους στην Υεμένη. Ο κόσμος θα ήταν ένας γενικευμένος και συνεχής πόλεμος. Οπότε ένα βασικό γνώρισμα του ‘διακιώματος επέμβασης’ είναι η παραβίαση της κατεστημένης διεθνούς νομοθεσίας. Και αν χρειαζόταν να αλλάξουμε τη διεθνή νομοθεσία με νέους νόμους που να διακιολογούν το δικαίωμα επέμβασης, αυτό θα κατέληγε σε πόλεμο όλων εναντίον όλων.
Αυτό είναι ένα επιχείρημα στο οποίο οι υπερασπιστές του δικαιώματος επέμβασης ποτέ δεν απαντούν.
Και τέλος, τέτοιες επεμβάσεις ενδυναμώνουν αυτό που αποκαλώ ‘φαινόμενο του οδοφράγματος’: όλες οι χώρες υπό το βλέμμα των ΗΠΑ θα αρχίσουν να αισθάνονται απειλούμενες και θα προσπαθούν να αυξήσουν τους εξοπλισμούς τους. Όλοι θυμόμαστε τί συνέβη με τον Σαντάμ.Εξάλλου ο Καντάφι είχε πει στον Αραβικό Σύνδεσμο «Έχουμε χάσει ένα μέλος του Συνδέσμου και κανείς από σας δεν έκανε τίποτα. Αλλά μπορεί να συμβεί και σε σας, γιατί ακόμα κι αν όλοι σας είσαστε σύμμαχοι των ΗΠΑ, έτσι ήταν κι ο Σαντάμ στο παρελθόν.». Τώρα επαναλαμβάνεται το ίδιο πράγμα με τον Καντάφι και η απειλή η οποία επικρέμαται πάνω από πολλές χώρες είναι πιθανό να επαναφέρει μια κούρσα εξοπλισμών. Η Ρωσία, η οποία δεν είναι μια άοπλη χώρα έχει ήδη ανακοινώσει οτι θα ενισχύσει τα στρατεύματά της. Αλλά μπορεί να πάει και παραπέρα: αν η Λιβύη κατείχε πυρηνικά όπλα, δεν θα είχε δεχθεί επίθεση. Στην ουσία, γι’αυτό δεν αγγίζει κανείς τη Βόρεια Κορέα. Οπότε, η Αριστερά που στηρίζει την επέμβαση στη Λιβύη θα έπρεπε να συνειδητοποεί οτι οι ανθρωπιστικές επεμβάσεις αναποφευκτα θα επαναφέρουν την κούρσα εξοπλισμών και θα οδηγήσουν σε μακροχρόνιους πολέμους.
- Κι όμως, δεν θα ήταν μια ένοπλη επέμβαση εναντίον του Καντάφι το μικρότεορ κακό?
Jean Bricmont : Θα πρέπει κανείς να σκεφτεί τις συνέπειες. Τώρα που έχουν εμπλακεί οι δυτικές δυνάμεις, προφανώς θα πρέπει να πάνε μέχρι τέλους, να ανατρέψουν τον Καντάφι και να φέρουν τους αντάρτες στην εξουσία. Μετά τί θα συμβεί? Η Λιβύη φαίνεται διαιρεμένη. Θα καταλάβει η Δύση αυτήν την χώρα και θα εμπλακεί σε έναν ατελείωτο πόλεμο όπως αυτοί στο Ιράκ ή το Αφγανιστάν?
Ας υποθέσουμε οτι όλα πάνε καλά: τα μέλη του συνασπισμού απομακρύνουν τον Καντάφι σε λίγες μέρες, οι επαναστάτες παίρνουν την εξουσία και ο λιβυκός λαός είναι ενωμένος.
Όλοι είναι ικανοποιημένοι, και μετά? Δεν νομίζω οτι η Δύση θα πει « Λοιπόν,το κάναμε επειδή είμαστε καλοί άνθρωποι και μας αρέσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τώρα μπορείτα να κάνετε ό,τι θέλετε.» Τί θα συμβεί αν η νέα λιβυκή κυβέρνηση είναι υπερβολικά μουσουλμανική ή δεν περιορίζει τις μεταναστευτικές ροές? Πιστεύετε οτι η Δύση θα τους αφήσει να κάνουν οτι θέλουν? Είναι φανερό οτι μετά από μια τέτοια επέμβαση, η νέα λιβυκή κυβέρνηση θα είναι παγιδευμένη από τα συμφέροντα της Δύσης.
- Εάν η στρατιωτική επέμβαση δεν είναι λύση, τότε ποιά είναι?
Jean Bricmont: Θα ήταν προτιμότερο αν είχαμε ειλικρινά δοκιμάσει όλες τις ειρηνικές λύσεις. Μπορεί και να μν είχε επιτυχία, αλλά εδώ υπάρχει μια σαφής πρόθεση να απορριφθούν τέτοιες λύσεις. Κι αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των ανθρωπιστικών πολέμων. Αναφορικά με το Κόσοβο, υπήρχαν λεπτομερείς προτάσεις εκ μέρους της Σερβίας με σκοπό να επιτευχθεί μία ειρηνική λύση αλλά είχαν απορριφθεί. Η Δύση είχε θέσει όρους που καθιστούσαν κάθε διαπραγμάτευση αδύνατη, όπως η κατοχή της Σερβίας από δυνάμεις του ΝΑΤΟ. Στο Αφγανιστάν οι Ταλιμπάν πρότειναν να δικαστεί ο Μπιν Λάντεν από διεθνές δικαστήριο εάν υπήρχαν στοιχεία για την ανάμειξή του στις επιθέσεις εναντίον του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου. Οι ΗΠΑ αρνήθηκαν και βομβάρδισαν τη χώρα. Στο Ιράκ, ο Σαντάμ είχε αποδεχθεί την επιστροφή των επιθεωρητών του ΟΗΕ όπως και πολλούς εξαιρετικά περιοριστικούς όρους. Αλλά ποτέ δεν ήταν αρκετά. Στη Λιβύη ο Καντάφι αποδέχθηκε μια κατάπαυση του πυρός και πρότεινε να αποσταλούν διεθνείς παρατηρητές. Οι παρατηρητές δεν πήγαν και ειπώθηκε οτι ο Καντάφι δεν σεβάστηκε την κατάπαυση του πυρός. Η Δύση απέρριψε επίσης την προσφορά του Τσάβες να μεσολαβήσει στη Λιβύη, ακόμα κι αν είχε την υποστήριξη πολλών λατινοαμερικάνικων χωρών όπως και του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας.
Σ’αυτό το πλαίσιο, εξοργίζομαι όταν ακούω αριστερούς στην Ευρώπη να αποκηρύσσουν την ‘φριχτή’ Μπολιβαριανή Συμμαχία που υποστηρίζει τον δικτάτορα Καντάφι. Κάνουν μεγάλο λάθος. Οι ηγέτες που έχουν την εξουσία στη Λατινική Αμερική έχουν σημαντικές ευθύνες. Δεν είναι απλά μικροί αριστεριστές που συζητάνε στη γωνία τους. Και το κύριο πρόβλημα γιάυτούς τους ηγέτες είναι οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ: όσο λιγότερο οι ΗΠΑ κάνουν οτιδήποτε τους είναι αρεστό, τόσο το καλύτερο θα είναι για όλες αυτές τις χώρες που προσπαθούν να απελευθερωθούν από την κηδεμονία της κρατικής τους εξουσίας, αλά και για ολόκληρο τον κόσμο.
- Η συστηματική απόρριψη των ειρηνικών λύσεων σημαίνει οτι οι ανθρωπιστική επέμβαση είναι απλά μια δικαιολογία?
Jean Bricmont: Ναι αυτό σημαίνει, αλλά αν πιάνει περισσότερο στους διανοούμενους, έχω περισσότερες αμφιβολίες για τους λαούς της Ευρώπης. Θα υποστηρίξουν τους ηγέτες τους στην επίθεση εναντίον του Καντάφι? Οι άνθρωποι συνήθως θεωρούν οτι οι πιο νομιμοποιημένοι πόλεμοι είναι οι πόλεμοι για την ασφάλεια. Για παράδειγμα αν υπάρχει μια απειλή εναντίον του πληθυσμού, εναντίον του τρόπου ζωής μας κοκ. Αλλά στα πλαίσια ενός γενικού κλίματος ισλαμοφοβίας (το οποίο και απορρίπτω, αλλά υπάρχει) εδώ και στη Γαλλία, προσπαθήστε να εξηγήσετε γιατί πολεμάμε στην Κυρηναϊκή για αντάρτες που βλέπουμε να ουρλιάζουν ‘Ο Θεός είναι μεγάλος!’. Αυτό είναι αντιφατικό.
Σε πολιτικό επίπεδο, τα πιο πολλά κόμματα υποστηρίζουν την επέμβαση, ακόμα και τα κόμματα της Αριστεράς.
Τα πιο μετριοπαθή υποστήριξαν μόνο την εφαρμογή μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, αλλά αν ο Καντάφι στείλει τα τανκς στη Βεγγάζη, τότε τί κάνουμε? Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο οι Γερμανοί έχασαν αρκετά γρήγορα τον έλεγχο στους ουρανούς, αλλά αντέξανε για αρκετά χρόνια ακόμα. Καθώς ο στόχος είναι να ανατραπεί ο Καντάφι, οι μετριοπαθείς θα έπρεπε να έχουν υποπτευθεί οτι θα προχωρούσε πολύ παραπέρα από μια εφραμογή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων.
Ανίκανη να πάρει αυθεντικές και εναλλακτικές θέσεις, η Αριστερά βρίσκεται παγιδευμένη στη λογική των ανθρωπιστικών επεμβάσεων και είναι υποχρεωμένη να υποστηριξει τον Σαρκοζύ. Αν ο πόλεμος πάει καλά και γρήγορα, η θέση του Προέδρου θα είναι αναμφίβολα εξασφαλισμένη στις προεδρικές εκλογές του 2012, χάρη στην Αριστερά που θα έχει συνεισφέρει σ’αυτό.
Η Αριστερά, ανίκανη να διαμορφώσει μια συνεπή θέση εναντίον των πολέμων, είναι υποχρεωμένη να βηματίζει πίσω από την πολιτική των επεμβάσεων.
-Και αν ο πόλεμος δεν πάει καλά?
Jean Bricmont: Ειναι λυπηρό, αλλά το μοναδικό γαλλικό κόμμα που τέθηκε εναντίον της επέμβασης στη Λιβύη σε σχέση με τα γαλλικά συμφέροντα, είναι το Εθνικό Μέτωπο. Έδωσε ειδικό βάρος στις μεταναστευτικές ροές και βρήκε την ευκαιρία να διακριθεί σε σχέση με το κόμμα του Σαρκοζύ (UMP) και το Σοσιαλιστικό Κόμμα, ισχυριζόμενο οτι ποτέ δεν είχε σχέσεις με τον Καντάφι. Αν ο πόλεμος στη Λιβύη δεν πάει σύμφωνα με το σχέδιο, θα ενισχύσει το Εθνικό Μέτωπο στις γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2012.
- Αν η ανθρωπιστικές επεμβάσεις είναι απλά μια δικαιολογία, τότε ποιός είναι ο στόχος αυτού του πολέμου?
Jean Bricmont: Οι εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο εξέπληξαν τους δυτικούς που δεν ήταν επαρκώς πληροφορημένοι για το τί συνέβαινε στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Δεν αμφιβάλλω οτι υπάρχουν ειδικοί πάνω στο θέμα, αλλά σπανίως ακούγονται από τις κυβερνήσεις, και διαμαρτύρονται γι’αυτόν τον λόγο. Οπότε τώρα, οι νέες κυβερνήσεις στην Αίγυπτο και την Τυνησία ίσως να μην ευθυγραμμιστούν με τα συμφέροντα της Δύσης πλέον, και κατά συνέπεια να γίνουν εχθρικές προς το Ισραήλ.
Για να ελέγχουν την περιοχή και να προστατεύουν το Τελ Αβίβ, οι δυτικοί πιθανόν να είναι πρόθυμοι να ξεφορτωθούν κυβερνήσεις που είναι ήδη εχθρικές προς το Ισραήλ και τη Δύση. Οι τρεις κυριότερες είναι το Ιράν, η Συρία και η Λιβύη. Η τελευταία απ’τη στιγμή που είναι και η πιο αδύναμη, δέχεται επίθεση πρώτη.
- Θα έχει αποτέλεσμα?
Jean Bricmont: Η Δύση επιθυμεί να κυριαρχεί παγκοσμίως αλλά βλέπουμε μετά το 2003 και το φιάσκο του Ιράκ οτι δεν μπορεί. Στο παρελθόν οι ΗΠΑ είχαν το ελεύθερο να ανατρέπουν ηγέτες που οι ίδιες είχαν φέρει στην εξουσία, όπως ο Ngô Dinh Diêm στο Νότιο Βιετνάμ στα ’60. Αλλά στις μέρες μας, η Ουάσιγκτον δεν μπορεί πλεον να το κάνει αυτό. Στο Κόσοβο, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη έπρεπε να συμβιβαστούν με ένα μαφιόζικο καθεστώς. Στο Αφγανιστάν ο κόσμος λέει οτι ο Καρζάι είναι διεφθαρμένος, αλλά δεν έχουν άλλη επιλογή. Στο Ιράκ επίσης έχουν αποδεχθεί μια κυβέρνηση με την οποία απέχουν πολύ απ’το να είναι ικανοποιημένοι.
Το πρόβλημα σίγουρα θα αναδειχθεί και στη Λιβύη. Ένας Ιρακινός μου είπε κάποτε « Σ’αυτό το μέρος του κόσμου, δεν υπάρχουν φιλελεύθεροι με τη δυτική έννοια του όρου, εκτός από μερικούς μάλλον απομονωμένους διανοούμενους.». Απ’τη στιγμή που η Δύση δεν μπορεί να βασιστεί σε ηγέτες που να μοιράζονται τις ίδιες ιδέες και που θα εξυπηρετούν πλήρως τα συμφέροντά της, προσπαθεί να επιβάλλει δικτάτορες μέσω της βίας. Αλλά αυτό προφανώς δημιουργεί μια απόσταση με τις επιθυμίες των λαών.
Εξάλλου, αυτή η προσέγγιση αποδεικνύεται αποτυχημένη και ο κόσμος δεν θά’πρεπε να ξεγελιέται απ’αυτά που συμβαίνουν.
Η Δύση που πίστευε οτι ήταν σε θέση να ελέγχει τον αραβικό κόσμο με μαριονέττες σαν τον Μπεν Αλί και τον Μουμπάρακ, ξαφνικά υποτίθεται θα σκεφτόταν « Κάναμε λάθος, τώρα θα υποστηρίξουμε τη δημοκρατία στην Τυνησία, την Αίγυπτο και τη Λιβύη.»

http://overdisinformation.wordpress.com/author/overdisinformation/

http://overdisinformation.wordpress.com/2011/04/27/%ce%bf-jean-bricmont-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b1%ce%bd%ce%b8%cf%81%cf%89%cf%80%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%ce%b9%ce%bc%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%b1%ce%bb%ce%b9%cf%83%ce%bc-2/#comments