Η ζωή μας ...κύκλους κάνει (;) ή "ο Καλαμάς δεν έπαψε ποτέ να κινδυνεύει!"

Η ζωή μας ...κύκλους κάνει(;) ή "ο Καλαμάς δεν έπαψε ποτέ να κινδυνεύει!"

Κοιτάζοντας τις τελευταίες μέρες παλιές φωτογραφίες από το πανηγύρι του Αϊ Γιάννη είδα και μερικές από το 1992 (είκοσι περίπου χρόνια πριν) και εκείνο που μου ήρθε στη μνήμη ήταν οι αγώνες όλων των Θεσπρωτών για την προστασία του Καλαμά. Αγώνες που στόχο είχαν να μείνει το μεγαλύτερο ποτάμι της Θεσπρωτίας καθαρό και να μην μολυνθεί από τα αστικά και τα βιομηχανικά λύματα της πόλης των Ιωαννίνων.


Τα πανώ από τον αγώνα για τη σωτηρία του Καλαμά και της Λαγκάβιτσας,
δηλώνουν την αγωνία των κατοίκων της Μουργκάνας,
για την τύχη των ποταμών της Θεσπρωτίας.
Πέρασαν από τότε είκοσι χρόνια και φαίνεται πως το πρόβλημα παραμένει, ίσως όχι στο ίδιο μέγεθος, αλλά ο Καλαμάς εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο μολυσμένα ποτάμια της χώρας μας.



Τα συνθήματα φανερώνουν τον αγωνιστικό παλμό
των κατοίκων της Μουργκάνας!
Και μόλις προχθές διάβασα στο ιστολόγιο "ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ" ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στον Καλαμά, στο όμορφο αυτό ποτάμι της Θεσπρωτίας με τον εύγλωτο τίτλο:

“ΚΑΛΑΜΑΣ: τα όμορφα ποτάμια, όμορφα καταστρέφονται”
Όσοι δεν έχετε επισκεφθεί περιοχές της Ηπείρου , που διασχίζει ο ποταμός Καλαμάς ή το Δέλτα του ποταμού στην περιοχή Σαγιάδας της Θεσπρωτίας, θα πρέπει να το προγραμματίσετε σύντομα. Η περιοχή αυτή είναι μια από τις πιο όμορφες της Ελλάδας. Όμως, χρόνια τώρα κάνουμε ότι περνά από το χέρι μας για να την καταστρέψουμε.

Δεν είναι σωστό να μεταθέτουμε κάθε φορά τις ευθύνες στην πολιτεία και στους αρμοδίους φορείς της, γιατί σε τελευταία ανάλυση πολιτεία είμαστε όλοι εμείς.
Σήμερα, στην εποχή της οικονομικής κρίσης, είναι το κατάλληλο timing για τον απολογισμό και τον καταλογισμό ευθυνών.
Λίγα λόγια για το ποτάμι.
Ο ποταμός Καλαμάς ή Θύαμις, με μήκος 113 km και με λεκάνη απορροής έκτασης 1747 km2, είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Ηπείρου και του ομώνυμου υδατικού διαμερίσματος. Ο Καλαμάς έχει τις πηγές του στο βόρειο – βορειοδυτικό τμήμα της Ηπείρου. και εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος, στο στενό της Κέρκυρας νότια του Δ. Δ. Σαγιάδας.
Το Δέλτα του Καλαμά περιλαμβάνει την παλιά και τη νέα κοίτη του και είναι ένας από τους σημαντικότερους υγροτόπους της Δυτικής Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης. Η έκταση της προστατευόμενης περιοχής του Δέλτα Καλαμά ανέρχεται σε 8.531 εκτάρια.
Ανατολικά – νοτιοανατολικά της λεκάνης απορροής του Καλαμά, βρίσκεται η λεκάνη Ιωαννίνων, με έκταση 510 km2 και κυριότερο υδρογραφικό χαρακτηριστικό τη λίμνη Παμβώτιδα ή Ιωαννίνων.
Μεταξύ των δύο λεκανών υπάρχει υδραυλική επικοινωνία τόσο επιφανειακά όσο και υπόγεια. Επιφανειακά, η λεκάνη Ιωαννίνων παροχετεύει νερά στη λεκάνη Καλαμά μέσω της υπερχείλισης της λίμνης Παμβώτιδας προς την πλευρά του Περάματος, όπου υπάρχει θυρόφραγμα. Από το σημείο αυτό ξεκινάει κεντρική αποστραγγιστική τάφρος, η οποία κατασκευάστηκε το 1956, για την προστασία της πεδινής περιοχής που βρίσκεται βόρεια – βορειοδυτικά της λίμνης από πλημμύρες και την αποστράγγισή της. Η τάφρος αυτή, μήκους 17,1 km και παροχετευτικότητας 40 m3/s, οδηγεί τα νερά της υπερχείλισης της λίμνης και της αποστράγγισης της ευρύτερης περιοχής στη σήραγγα Λαψίστας, μήκους 4,2 km, η οποία στη συνέχεια εκβάλλει στον Βελτσίστικο, παραπόταμο του π. Καλαμά, κοντά στον οικισμό της Κληματιάς του Δήμου Ευρυμενών.
Μετά την σύντομη περιγραφή ας μπούμε στο κυρίως θέμα!
Ο Καλαμάς είναι ίσως το μοναδικό ποτάμι που γνωρίζουμε επακριβώς τις πηγές ρύπανσης εδώ και 40 χρόνια, αλλά ακόμη και σήμερα κλείνουμε τα μάτια και κάνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε.
Να θυμίσουμε, σε όσους το έχουν ξεχάσει ,ότι η βασική πηγή ρύπανσης είναι αυτή της παρακάτω φωτογραφίας που απεικονίζει την έξοδο της σήραγγας της Λαψίστας.

Το τι περιλαμβάνει αυτό το κοκτέιλ το γνωρίζουμε λεπτομερώς:
"Επεξεργασμένα" απόβλητα από τον βιολογικό της πόλης των Ιωαννίνων (με ή χωρίς εισαγωγικά)
Ανεπεξέργαστα αστικά απόβλητα που απορρίπτονται παρανόμως σε όλο το μήκος της τάφρου.
Επεξεργασμένα και ανεπεξέργαστα απόβλητα από δραστηριότητες της ΒΙΠΕ και εκτός ΒΙΠΕ και
Η ρύπανση από τα λιπάσματα και φυτοφάρμακα λόγω των αγροτικών καλλιεργειών.

Από την έρευνά μας, προέκυψε ότι μεταξύ του 2005 και 2008 και μετά από την παρέμβαση των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος είχε συμφωνηθεί ένα ελάχιστο πλαίσιο παρεμβάσεων από όλους τους εμπλεκόμενους αρμόδιους φορείς και περιελάμβανε:
καθαρισμό της τάφρου
ταυτοποίηση των αγωγών και σφράγιση των παράνομων
αστυνόμευση για αποφυγή της παράνομης απόρριψης αποβλήτων
σύνδεση των βιομηχανιών της ΒΙΠΕ αλλά και αυτών εκτός ΒΙΠΕ με τον βιολογικό της πόλης των Ιωαννίνων.
Έργα βελτίωσης του βιολογικού της πόλης
Επιτάχυνση των προγραμμάτων διαχείρισης των αποβλήτων, υγρών και στερεών, των παρακαλάμιων δήμων.

Να υπογραμμίσουμε ότι για πολλά από τα παραπάνω δεν απαιτούνται σημαντικά ποσά.
Τι έχει γίνει για όλα αυτά;
Κάτι ψελλίζουν οι αρμόδιοι ότι ….προχωράει η σύνδεση των βιομηχανιών της ΒΙΠΕ με τον αγωγό, που οδηγεί στο βιολογικό και τίποτα περισσότερο.
Εκατομμύρια σε μελέτες προγράμματα, συνέδρια κλπ. Σπατάλη πόρων γενικά, με πενιχρά αποτελέσματα.
ΠΕΠ, ΘΗΣΕΑΣ, LIFE, INTEREG και ..ουκ έστι αριθμός! των πηγών χρηματοδότησης.
Ήλθε όμως η ώρα του απολογισμού και μάλιστα με απλά και κατανοητά λόγια.
Δώσαμε τόσα για μελέτες, τόσα για έργα, αυτά τα έργα δεν προχώρησαν για αυτούς τους λόγους, έχουν εξασφαλισθεί τόσα και θα κάνουμε αυτές στις παρεμβάσεις με αυτό το χρονοδιάγραμμα. Όλα τα άλλα είναι δικαιολογίες δηλ … με άλλα λόγια να αγαπιόμαστε.
Έτσι μόνο θα επιτευχθεί η ευαισθητοποίηση, απαραίτητη προϋπόθεση για την συμμετοχή των πολιτών.
Μια επισήμανση για τους αρμόδιους φορείς διαχείρισης
Όχι άλλα δάκρυα αδέρφια στερέψαμε!
Δεν ξέρουμε τι να πρωτοκλάψουμε!
Μην ξεχνάτε ότι οι φορείς διαχείρισης δεν είναι εργαστήρια παραγωγής μελετών και μάλιστα ήδη μελετημένων θεμάτων.
Καιρός για έργα!

Να συμπληρώσουμε μόνο ότι η πολιτεία ίσως θα πρέπει να σκεφτεί ότι οι πραγματικοί ¨οικολόγοι¨ ευρίσκονται ανάμεσα στους κατοίκους της περιοχής. Ίσως ένας ντόπιος, που ζει καθημερινά στην περιοχή, να ήταν πιο αποτελεσματικός για πρόεδρος φορέα. Οι πανεπιστημιακοί, που κατά πλειοψηφία έχουν καταλάβει τις καρέκλες των προέδρων, έχουν άλλο ρόλο και καιρός είναι να τον αναζητήσουν, γιατί προφανώς τον έχουν ξεχάσει χάριν της εξουσίας.
Ειδικά για τον φορέα διαχείρισης στενών και εκβολών ποταμών Αχέροντα και Καλαμά και από την σχετική σελίδα της διαύγειας (φωτό αριστερά) προκύπτει ότι έχει πάρει 4 αποφάσεις. Από αυτές, οι δύο είναι για δαπάνες, μια για πρόσληψη προσωπικού και μία προκήρυξη για νομική υποστήριξη.
Σημειώνεται ότι το 40% αυτών των δαπανών αφορούν το αυτοκίνητο του φορέα και το 20% τις μετακινήσεις του προέδρου.
Και κάτι για τους βιομηχάνους και βιοτέχνες της περιοχής.
Να θυμίσουμε την γνωστή παροιμία: ότι όποιος κατουράει στη θάλασσα το βρίσκει στο αλάτι και επειδή η Ήπειρος έχει κάποιες από τις καλύτερες βιομηχανίες τροφίμων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο η προσοχή θα πρέπει να είναι ακόμη μεγαλύτερη. Ένα διατροφικό σκάνδαλο θα έχει καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο στην περιοχή αλλά σε όλη τη χώρα.
Οι ίδιοι λοιπόν θα πρέπει να διασφαλίσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα στην περιοχή, διότι είναι αυτό που επηρεάζει και την ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων αλλά και την βιωσιμότητα γενικότερα.
Ας οργανώσουν δικό τους σύστημα εσωτερικού ελέγχου κυρίως ως προς τη διαχείριση των υγρών και στερεών αποβλήτων. Σε τελευταία ανάλυση ας ¨κλείσουν – αποκλείσουν¨ τους ρυπαντές αφού η πολιτεία αδυνατεί να το κάνει.
Ένα τραγούδι αφιερωμένο στους κατοίκους των παρακαλάμιων δήμων και του Δέλτα του ποταμού, που αγωνίζονται χρόνια τώρα για το δικό τους ποτάμι και ζουν με το όνειρο να ξανακολυμπήσουν στα νερά του.
http://www.youtube.com/watch?v=IH-5N0g8JxE&feature=player_embedded

http://glousta.blogspot.com/2011/06/blog-post_16.html