ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΤΕΡΤΙΛΗΣ
Ο γιος του χουντικού που έγινε ο... Έλληνας 007
Γιος του πιο σκληρού και αμετανόητου χουντικού, τιμωρήθηκε με έναν μήνα φυλάκιση από τη χούντα επειδή δεν προσήλθε στο Ναυτοδικείο ως μάρτυρας κατά συναδέλφου του για την αντιστασιακή δράσ
Το '74 πριν από την τουρκική απόβαση στην Κύπρο ως μέλος του πληρώματος του υποβρυχίου «Γλαύκος» περιπολεί στις βόρειες ακτές της Μεγαλονήσου, όμως η χούντα τούς κόβει τη νεανική ορμή και δεν τους αφήνει να δράσουν κατά των Τούρκων.
Γεννημένος για επικίνδυνες καταστάσεις. Από τη Σομαλία, στην Αμπχαζία και από κει στη Γιουγκοσλαβία. Ειδικές αποστολές με γνώμονα το εθνικό συμφέρον! Προσόν αναγνωρισμένο από όλους. Από τη Βιργινία Τσουδερού μέχρι τον Γεράσιμο Αρσένη. Από τον στρατηγό Σκαρβέλη μέχρι τον ναύαρχο Λυμπέρη... Γνωστός και ως «Πράκτορας 007». Ο «Λόρεν» με το καπέλο της στρατιωτικής διπλωματίας...
Ανήσυχο πνεύμα που μετά τη στρατιωτική του σταδιοδρομία διέπρεψε και στον επιχειρηματικό στίβο. Παρέμεινε στο Βελιγράδι κατά την τελευταία του αποστολή, αμέσως μετά τον πόλεμο και με το «σπαθί» του κατέκτησε τον τίτλο του προέδρου του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων στην πρώην Γιουγκοσλαβία.
Αυτός είναι εν ολίγοις ο Βασίλης Ντερτιλής. Ο γιος του ισοβίτη χουντικού Νίκου Ντερτιλή που πέθανε σε ηλικία 63 ετών και ο οποίος είχε κατορθώσει να έχει μόνο φίλους σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα. Στην κηδεία του Βασίλη μπορεί να μη θέλησε να περαστεί ο γηραιός πατέρας του, που αμετανόητος παραμένει έγκλειστος στις φυλακές Κορυδαλλού, τον αποχαιρέτησε όμως πλήθος κόσμου απ' όλο το φάσμα της στρατιωτικής, πολιτικής και επιχειρηματικής ζωής του τόπου.
Το «litlepost. blogspot» αποκαλύπτει σήμερα άγνωστες πτυχές της πολυτάραχης ζωής του Βασίλη Ντερτιλή, που κάλλιστα θα μπορούσαν να αποτελέσουν σενάριο κινηματογραφικής ταινίας.
Τη δράση του Β. Ντερτιλή στον επιχειρηματικό στίβο και την προσφορά του για τη διείσδυση των ελληνικών επιχειρήσεων στη Σερβία μάς αποκαλύπτει ο Συμεών Τσομώκος: «Για μας -που φτάσαμε στο Βελιγράδι αμέσως μετά την πτώση Μιλόσεβιτς- δεν γνωρίζαμε και πολλά για τη σημαντική προσφορά του Βασίλη Ντερτιλή στα εθνικά θέματα και στη στρατιωτική του καριέρα. Για μας ο Βασίλης ήταν "ο φάρος" που όλοι οι Ελληνες που φτάνανε στο Βελιγράδι πήγαιναν τριγύρω του για να ακούσουν και να μάθουν πώς γίνονται οι δουλειές με τους Σέρβους. Είναι κρίμα που έφυγε τόσο νωρίς - είχε πολλά όνειρα: να δει και να βοηθήσει το καινούργιο κύμα ελληνικών επιχειρήσεων που όλοι περιμένουμε να δούμε σύντομα στο Βελιγράδι, να σταθεί δίπλα σε νέους Ελληνες επιχειρηματίες και να τους στηρίξει με το κύρος του και τις επαφές του».
Η «καμπάνα» της χούντας
Το πώς και γιατί τιμωρήθηκε ο Βασίλης Ντερτιλής από τη Χούντα αποκαλύπτει ο ίδιος ο... υπαίτιος Αντώνης Κακαράς στο τρίτομο έργο του «Οι Ελληνες Στρατιωτικοί», στις 18 Μαρτίου του 1972, σε συζήτηση για την «επανάσταση» στο καρέ αξιωματικών του Α/Τ ΒΕΛΟΣ, ο ίδιος (Αντ. Κακαράς) έσπασε το τάβλι και το «φόρεσε κολάρο» στο πουλί της δικτατορίας, τον αναγεννώμενο φοίνικα με τον φαντάρο. Το περιστατικό έγινε αμέσως γνωστό στο Πολεμικό Ναυτικό και διατάχθηκε Ενορκη Διοικητική Εξέταση. Κύριοι μάρτυρες κατηγορίας ήταν οι Ντερτιλής, Βόσσος και Γιαννουκάκος...
Η αρχική κατηγορία προέβλεπε και προσβολή συμβόλου, αλλά έγκαιρα διαπιστώθηκε ότι το πουλί της χούντας δεν ήταν από τα προβλεπόμενα υπό του Νόμου σύμβολα (σημαία, σταυρός...). Με συνοπτικές διαδικασίες η υπόθεση έφτασε στο Ναυτοδικείο αλλά ο Β. Ντερτιλής αρνήθηκε να παραστεί, με αποτέλεσμα να καταδικαστεί σε έναν μήνα φυλάκιση επί λιπομαρτυρία... Στην ίδια δίκη, μάρτυρες κατηγορίας, που μετατράπηκαν ουσιαστικά σε υπεράσπισης, ήταν ο Θηνιάτης, πρώτος μηχανικός του Α/Τ ΒΕΛΟΣ, και ο Βέννης, ύπαρχος του πλοίου.
Η χούντα θεωρεί «ανταρσία» την απουσία του υιού Ντερτιλή από το Ναυτοδικείο και ανασυντάσσεται. Ο πατέρας το θεωρεί «μέγιστη προσβολή» για τον ίδιο και την «εθνοσωτήριο» παράταξη, γι΄ αυτό και προβαίνει σε ταχύρρυθμα μαθήματα «ηθικής διαπαιδαγώγησης» του υιού.
Πέντε μήνες μετά, την 6η Φεβρουαρίου 1973, θα επαναληφθεί η ίδια διαδικασία στο Αναθεωρητικό Δικαστήριο όπου προσέρχεται ο νεαρός Ντερτιλής μετά του πατρός του! Αυτήν τη φορά θα λεχθούν περισσότερα...
Απίστευτο και όμως αληθινό! Ο Ντερτιλής, με προτροπή του πατέρα του, συγχαίρει τον καταδικασθέντα για τη «σθεναρή και υπερήφανη» στάση που τήρησε...
Με γρήγορες ενέργειες γίνεται και η παραπομπή του Αντ. Κακαρά σε δευτεροβάθμιο Συμβούλιο, που συνέρχεται στο γραφείο του διοικητή αποβατικών πλοίων, στις 12 Φεβρουαρίου 1973, με κάθε επισημότητα, όπως προβλέπει το πρωτόκολλο: στολή επίσημη μετά ξίφους, παρασήμων και μεταλλίων. Καταθέτουν ως μάρτυρες ο Βόσσος και ο Ντερτιλής.
Η ψηφοφορία καταλήγει στην παμψηφεί πρόταση για απόταξη...
Σήμερα, σαράντα χρόνια μετά, ο Αντώνης Κακαράς, με αφοπλιστική ειλικρίνεια, δηλώνει στο «litlepost. blogspot» για τον Βασίλη Ντερτιλή: «Ο άνθρωπος ήταν τότε σημαιοφόρος. Δεν το λέω για να καλύψω το γεγονός πως έτυχε ως μάρτυρας κατηγορίας εναντίον μου, ούτε θέλω να εκλαϊκεύσω τη στάση του, αντίθετα θα 'λεγα πως μπορούσε να έχει προβεί πολύ πριν κληθεί ως μάρτυρας και να έχει καταγγείλει όσα άκουγε και έβλεπε να γίνονται τουλάχιστον από μένα, και δεν το έκανε. Είμαι σίγουρος γι' αυτό επειδή με τόσες τρέλες εάν είχε "καρφώσει" θα με είχαν και μένα αλλά και άλλους ίσως τσουβαλιάσει πολύ νωρίτερα. Το γεγονός πως κατέθεσε στην ανάκριση αλλά δεν ήρθε στο Ναυτοδικείο και άρπαξε έναν μήνα φυλάκιση, κάτι λέει. Δεν ήθελε να έρθει και δεν ήρθε. Στο αναθεωρητικό στρατοδικείο δεν ήταν δυνατόν να μην εμφανιστεί. Εκεί ηρθε και παρακολούθησε και ο πατέρας του. Δεν γίνεται να ξεχάσω την κατάθεσή του που έγινε με την προτροπή του πατέρα του και τα όσα είπε για μένα και ας ήταν παιδί του '67 και γιος πρωτεργάτη της χούντας, ο οποίος στο τέλος τέλος πληρώνει έκτοτε όσο κανείς άλλος για κείνα τα χρόνια τα επώδυνα για τον τόπο μας. Να μην ξεχνάμε πως υπήρξαν για χρόνια και όχι στιγμιαία συνεργάτες της χούντας πάμπολλοι πολιτικοί και κανείς τους δεν πλήρωσε ούτε με μία μέρα φυλακή... είναι περασμένα αυτά αλλά όχι και ξεχασμένα».
«Σιγή ασυρμάτου»
Ο Αντώνης Κακαράς στο τρίτομο έργο του για το Κίνημα του Ναυτικού αποκαλύπτει άλλη μία αντιστασιακή ιστορία σε ταβέρνα της Νάξου όπου ο Βασίλης Ντερτιλής τήρησε «σιγή ασυρμάτου»: «Ορισμένοι από τους αξιωματικούς του "Βέλους" έτυχαν σε ταβέρνα στη Νάξο στο ίδιο τραπέζι. Με την πρόοδο του φαγητού και της οινοποσίας, η συζήτηση εξελίχθηκε σε προκλήσεις κατά των πρωτεργατών της "επανάστασης" και στο ποδοπάτημα μιας κορνιζωμένης φωτογραφίας του Παπαδόπουλου από τον Αντώνη Κακαρά. Σ' αυτό το αντιστασιακό γλέντι εμφανίστηκε και ο σημαιοφόρος Β. Ντερτιλής, υπεύθυνος περιπόλου Ν/Α, χωρίς να αντιδράσει στα τεκταινόμενα, όπως και οι υπόλοιποι εξάλλου, μερικοί απ' τους οποίους ήταν συγγενείς πρωτεργατών του καθεστώτος».
Επίσης, όπως παρατηρεί ο Αντ. Κακαράς, από κατάθεση στελέχους του Κινήματος του Ναυτικού ο Ντερτιλής, καθώς και ο πατέρας του φέρονται ως γνωρίζοντες της ύπαρξη της οργάνωσης στο Πολεμικό Ναυτικό για Κίνημα κατά της χούντας.
Ο Β. Ντερτιλής στη μεταπολίτευση ζητούσε να ξεκαθαρίσει το Ναυτικό τη θέση του απέναντί του. Αργότερα ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα ως στέλεχος του ΓΕΕΘΑ σε αποστολές εκτός Ελλάδας (Σομαλία, Γεωργία - Αμπχαζία, Βοσνία, Κροατία).
Ο Αντ. Κακαράς αποκαλύπτει στο «litlepost blogspot»: «Η Β. Τσουδερού κατ' επανάληψη μου έπλεξε το εγκώμιο του Β. Ντερτιλή γνωρίζοντας και την υπόθεση που μας έδενε, και δη σε χρόνια που δεν ήταν ακόμα τόσο "άνετα" για τη χούντα όπως τώρα με την απαξίωση του "πολιτικού προσωπικού" και το πισωγύρισμα περί το "στρατιωτικό καθεστώς"». Η τόσο ενδιαφέρουσα συζήτησή μας με τον Αντ. Κακαρά καταλήγει με έναν αναστεναγμό: «Αλίμονο στον πατέρα του τώρα, όπως και σε κάθε πατέρα που βλέπει να φεύγει το παιδί του»...
Οι ειδικές αποστολές σε Σομαλία και Γεωργία
Στη Σομαλία η κατάσταση επιδεινώνεται το 1990 καθώς διαλύεται ο στρατός της. Λεηλατούνται οι αποθήκες οπλισμού και όλες οι φυλές οπλίζονται και ξεκινάει ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ τους για την τελική επικράτηση. Ο ΟΗΕ αποφασίζει τον Απρίλιο του 1992 την αποστολή δυνάμεων στη Σομαλία. Η εγκατάσταση πολυεθνικού Σώματος δύσκολη και χρονοβόρα. Τον Σεπτέμβριο του 1992, η πρώτη αποστολή δεν πετυχαίνει το αναμενόμενο αποτέλεσμα και εγκλωβίστηκε σ΄ ένα συγκρότημα κτιρίων στο Μογκαντίσου, όπου προσπάθησαν με πολλά προβλήματα ασφάλειας και διαβίωσης να παραμείνουν στη χώρα.
Την 4η Μαρτίου 1993 το ελληνικό τμήμα φθάνει στην πρωτεύουσα Μογκαντίσου και την 8η Μαρτίου 1993, προσκολλάται στη Γαλλική Ταξιαρχία και εγκαθίσταται στην πόλη Ουαζίντ, 480 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Μογκαντίσου.Την επιχείρηση μετακίνησης της ελληνικής αποστολής στη Σομαλία αναλαμβάνει ο Β. Ντερτιλής με απόλυτη επιτυχία. Ο Ντερτιλής τηρεί με θρησκευτική ευλάβεια τα μέτρα ασφαλείας. Δεν φωτογραφίζεται και δεν εμφανίζεται ως επικεφαλής της ελληνικής αποστολής. Ο Ντερτιλής αναλαμβάνει και την επιχείρηση επαναπατρισμού του ελληνικού αποσπάσματος στις 3 Μαρτίου 1994.
Το «Χρυσόμαλλο Δέρας»
Ξημέρωμα 15ης Αυγούστου 1993. Στο λιμάνι του Σοχούμι οι μάχες μεταξύ Γεωργιανών και Αμπχαζιανών. Στα ανοιχτά ένα ελληνικό επιβατηγό πλοίο της εταιρείας ΑΓΟΥΔΗΜΟΣ. Στα περίχωρα του λιμανιού, περίπου 2.000 Ελληνες συνοδευόμενοι από μία μικρή ομάδα Ελλήνων βατραχανθρώπων, με επικεφαλής τον αντιπλοίαρχο τότε Βασίλη Ντερτιλή, προσπαθούν να φθάσουν με ασφάλεια στο λιμάνι για να επιβιβαστούν στο πλοίο. Είναι η δεύτερη μυστική αποστολή που αναλαμβάνει ο Β. Ντερτιλής με τις ευλογίες της Β. Τσουδερού.
Τα γεωργιανά στρατεύματα έχουν εισέλθει στην Αμπχαζία στις 14 Απριλίου 1992, ενώ ομάδες Αμπχαζιανών εμπλέκονται σε εχθροπραξίες κατά των γεωργιανών δυνάμεων. Τον Οκτώβριο του 1992 οι Αμπχαζιανοί ανακαταλαμβάνουν την Γκάγκρα και η περιοχή γύρω από το Σουχούμι περικυκλώνεται και γίνεται αδύνατη η αναχώρηση των εγκλωβισμένων. Οι μάχες συνεχίζονται μέχρι τις 27 Ιουλίου 1993, όταν υπεγράφη η Συμφωνία του Σότσι για τερματισμό του πολέμου. Η Συμφωνία όμως δεν τηρήθηκε, αλλά έδωσε την ευκαιρία στην Ελλάδα κατά την περίοδο κατάπαυσης του πυρός να οργανώσει την επιχείρηση απεγκλωβισμού των ομογενών, το «Χρυσόμαλλο Δέρας».
(...) Η υφυπουργός ενεργοποίησε αμέσως τις υπηρεσίες για την οργάνωση μεταφοράς ομογενών στην Ελλάδα. Κλιμάκιο της Πρεσβείας της Μόσχας, αποτελούμενο από τον Διονύση Καλαμβρέζο και τον Πρόδρομο Τεκνόπουλο μετέβη στην Τιφλίδα και συναντήθηκε με ομογενείς της Αμπχαζίας που είχαν καταφύγει εκεί. Προσπάθησαν να πάνε και στο Σουχούμι τον Μάιο του 1993, αλλά δεν μπόρεσαν λόγω των μαχών.
Οι εκκλήσεις των ομογενών αλλά και ποντιακών οργανώσεων στην Ελλάδα κορυφώνονται την άνοιξη του 1993 λόγω της επιδείνωσης των συνθηκών. Η ελληνική κυβέρνηση αποφασίζει να προβεί σε επιχείρηση απεγκλωβισμού με επικεφαλής τον πλοίαρχο Β. Ντερτιλή. Η Τσουδερού γνωρίζει τον Ντερτιλή και σαγηνεύεται από την ομορφιά του και την προσωπικότητά του. (...) Η επιχείρηση απεγκλωβισμού των αποκλεισμένων ομογενών στο εμπόλεμο Σουχούμι και στα γύρω χωριά αρχίζει στα μέσα Ιουλίου και ολοκληρώνεται με επιτυχία στις 18 Αυγούστου του 1993.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό των αρμοδίων υπηρεσιών της ελληνικής κυβέρνησης το πλοίο θα κατέπλεε στο λιμάνι το πρωί στις 15.5.1993 και θα απέπλεε το βράδυ. Οι τοπικές αρχές είχαν αμφιβολίες ως προς τη δυνατότητα να επιβιβαστούν στο πλοίο, μετά από συνοριακό, αστυνομικό και τελωνειακό έλεγχο τόσα άτομα σε μία μόνο μέρα και πρόβαλαν ορισμένες αντιρρήσεις. Τελικά όμως συμφώνησαν. Χάρη στην προσφορά των 11 στελεχών του ΓΕΕΘΑ, των 20 ΟΥΚ-Πεζοναυτών και των λοιπών στελεχών που επέβαιναν στο πλοίο (πλήρωμα του πλοίου, ομάδα Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών), η επιβίβαση όλων των ομογενών (1.013) είχε τελειώσει γύρω στις 17:00.
Η επιχείρηση «Χρυσόμαλλο Δέρας» στέφεται με επιτυχία. Η ελληνική αυτή επιχείρηση μεταδίδεται από μεγάλα ξένα ΜΜΕ και μπαίνει στη διεθνή βιβλιογραφία.
