Συνολικές προβολές σελίδας

Τετάρτη 10 Αυγούστου 2011

Αρχαία Γιτάνη - Αρχαία Ελέα

Αρχαία Γιτάνη - Γίτανα
(Γκούμανη)
Συνεχίζοντας την περιήγηση μου στους αρχαιολογικούς χώρους της Θεσπρωτίας ο δρόμος με έφερε επιτέλους στα Αρχαία Γίτανα (Γκούμανη). Ο χώρος δυστυχώς για να προσδιοριστεί γεωγραφικά, (στον μέσο σύγχρονο κάτοικο ή επισκέπτη της περιοχής), περιγράφεται περίπου 16 χλμ από το Δρέπανο και το Μακρυγιάλι!!!!, 34 χλμ από τα Σύβοτα!!!! και 56 χλμ από την Πάργα!!!!.
Με το καλωσόρισμα ο φύλακας μου έκανε μια τυπική ερώτηση που για λίγο βασάνισε το μυαλό μου. Η απάντηση μου στην ερώτηση από πού κατάγομαι ήταν η κλασική…..από ‘δω …από χωριό της Θεσπρωτίας (χωριό του πατέρα μου).
Βαδίζοντας κάτω από τα τείχη με απασχολούσε το γεγονός γιατί ένα άτομο πρέπει να ανήκει σε ένα χωριό, σε μία πόλη ή σε μία περιφέρεια.
Η σκέψη αυτή άρχισε να «ξεδιαλύνεται»….. αντικρίζοντας το επιβλητικό Αρχαίο Θέατρο (4000 – 5000 θέσεων)…… ψηλαφώντας και διαβάζοντας τα ονόματα επιφανών πολιτών αυτής της πόλης σκαλισμένα στις θέσεις του θεάτρου …..διαβαίνοντας την Δυτική Πύλη αντικρίζοντας το Πρυτανείο και μένοντας εκστασιασμένος από τα ψηφιδωτά του χώρου …… περπατώντας στην κεντρικό δρόμο της πόλης «νιώθοντας» τους πολίτες αυτής της πόλης να διαβαίνουν πλάι μου βγαίνοντας από τις οικίες τους ή από τον μικρό ναό πιο πάνω…..περνώντας την βορειοανατολική Πύλη έχοντας βρεθεί στο χώρο τη Αγοράς με τα πολύβουα καταστήματα και την Στοά ……κατεβαίνοντας προς τον ποταμό Θύαμις βλέποντας τους αρχαιολόγους να φέρνουν, εκατοστό – εκατοστό στο φως, τον δρόμο που ένωνε το «λιμάνι» στις όχθες του ποταμού, με την πόλη (άραγε τι πραμάτεια και μαντάτα θα έφερναν από την Φανωτή τα πλεούμενα)….
….Παρατηρώντας την σκαπάνη του υπομονετικού αρχαιολόγου να ανοίγει ευλαβικά τα σπλάχνα της Θεσπρωτικής Γης ένιωσα σαν να σκαλίζουν το δικό μου παρελθόν…
Ε! λοιπόν, τελειώνοντας την περιήγηση στα Γίτανα και έχοντας επισκεφτεί την Ελέα, την Φανωτή αλλά μένοντας και εντυπωσιασμένος από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ηγουμενίτσας καταλήγω σε ένα συμπέρασμα. Δεν ανήκω μόνο στον χωριό που είμαι πολιτογραφημένος, ούτε μόνο στην Ηγουμενίτσα που μεγάλωσα, πόσο μάλλον στην Αθήνα που κατοικώ…Δεν ανήκω μόνο στις δαντελωτές παραλίες του Ιονίου που με δροσίζουν. Αυτό το ένδοξο παρελθόν που μου «Αποκαλύφθηκε» έστω και μετά από 40 χρόνια μου έδωσε το ίδιο δικαίωμα με τον πολίτη αυτών των Αρχαίων Πόλεων: να λέω και να αισθάνομαι ότι είμαι και εγώ ένας……….ΘΕΣΠΡΩΤΟΣ.
http://glousta.blogspot.com/2011/08/blog-post_9891.html



Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΕΑ
Η Ελέα έχει ταυτιστεί με τον οχυρωμένο οικισμό στα ανατολικά του χωριού Χρυσαυγή, 5 χιλ. ΝΑ της Παραμυθιάς. Απετέλεσε πρώτη πρωτεύουσα της αρχαίας Θεσπρωτίας και έδρα του φύλου των Ελεατών Θεσπρωτών. Σε ιδιαίτερα καλή κατάσταση έχει διατηρηθεί η οχύρωση της ΒΑ και Α πλευράς του αρχαίου οικισμού, όπου το πάχος της ξεπερνά τα 3,5 μ. ενώ το σωζόμενο ύψος της τα 7 μ. Η κατασκευή του τείχους και της πύλης στις πλευρές αυτές είναι μνημειακή. Στο εσωτερικό διατηρούνται λείψανα οικιών, δημοσίων οικοδομημάτωνστοών, αγοράς και θεάτρου. Στην περιοχή βρέθηκαν νομίσματα και επιγραφές που χρονολογούνται από τον 4ο π.Χ. αιώνα. Βρίσκεται σε ανηφορικό και ευρύχωρο επίπεδο, εμβαδού 105 στρεμμάτων, στην κορυφή ενός πρόβουνου του Κορίλα, σε υψόμετρο 460-525 μ. Ο πληθυσμός του εντός των τειχών οικισμού -γιατί την ελληνιστική περίοδο ο οικισμός αναπτύχθηκε και εκτός των τειχών- ανερχόταν σε 3.000 κατοίκους. Κατασκευή τείχους και πύλης στη ΒΑ/Α πλευρά είναι μνημειακή. Το πάχος του ξεπερνά τα 4,5 μ και το ύψος του τα 6 μ ακόμα και σήμερα. Ο οικισμός διασχίζεται από ΒΑ προς ΝΔ από κεντρική οδική αρτηρία που πιθανόν κατέληγε στις δύο κύριες πύλες, την ανατολική και τη νοτιοδυτική. Εντός των τοιχών που διατηρούνται ακόμηη βρίσκονται οι οικίες των ευγενών, το ωδείο και άλλες δημόσιες, εκπαιδευτικές υπηρεσίες. Αριστερά και δεξιά βρισκόταν ορθογώνια οικοδομικά συγκροτήματα. Στα νότια της κεντρικής αρτηρίας ευρύτερος ορθογώνιος χώρος, πλαισιωμένος από την ανασκαφείσα στοά, το θέατρο και κάποια άλλα κτίρια, χρησίμευε ως πολιτική αγορά. Από το θέατρο διατηρούνται στη θέση τους λίγα εδώλια και λείψανα τοίχων της σκηνής. Η μεγάλη διάμετρος του κοίλου ήταν 45-50 μ, το ύψος του 8-9 μ, και η χωρητικότητά του 3-4.000 θεατές. Η ανασκαφική έρευνα στην Ελέα, που άρχισε το 1985, έχει αποκαλύψει στοά, δυτικά του θεάτρου, ημιυπόγειους αποθηκευτικούς χώρους, μικρό ναό, και δημόσιο κτίριο. Οι αρχαιολογικές μελέτες συνεχίζονται.
http://vorioionio.blogspot.com/2011/08/blog-post_09.html







από thesprotos-panta.blogspot
Λίγα λόγια για την Γιτάνη (ή Τιτάνη)
Η αρχαία Γιτάνη ή Τιτάνη ήταν η δεύτερη πόλη χρονολογικά, που συνεδρίαζε το Κοινό των Θεσπρωτών, μετά την αρχαία Ελέα. Ήταν, ας το πούμε έτσι, η πρωτεύουσα των αρχαίων Θεσπρωτών, που συνεδρίαζε η Βουλή των αρχαίων Θεσπρωτών. Για αυτό, και μου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι, όταν βλέπω, το πόσο παρατημένος είναι ο χώρος, όταν απαγορεύονται οι επισκέψεις σε όλη τη διάρκεια της μέρας! Τώρα δηλαδή! Γιατί πριν ένα χρόνο απαγορευόταν να την επισκευθείς τελείως! Και για να τα πούμε άλλη μια φορά. Θεσπρωτία, στα αρχαία χρόνια, ονομαζόταν ολόκληρη η σημερινή Ήπειρος, και όχι φυσικά μόνο ο σημερινός Νομός Θεσπρωτίας! Που σημαίνει ότι η Γιτάνη ήταν η πρωτεύουσα όλης της Ήπείρου! Ακόμα και μετά την εμφάνιση του Μακεδονικού φύλλου των Μολοσσών, που κατοίκησε τον Νομό Ιωαννίνων, σπρώχνοντας όλα τα Θεσπρωτικά φύλλα σε αναζήτηση καινούριας γης, και αναγκάζοντας τα μισά από αυτά να περάσουν στη Θεσσαλία, (όπου από τους Θεσπρωτούς πήρε το όνομα της, Θεσπρωτός = Θετταλός = Θεσσαλός), ακόμη και τότε, το Κοινό των Θεσπρωτών συνέχιζε να συνεδριάζει στην Γιτάνη! Και να συνυπάρχει με την Πασσαρώνα, την πρωτεύουσα των Μολοσσών, στο χωριό Ροδοτόπι δίπλα στα Γιάννενα. Ακόμα και όταν ο Πύρρος, έφτιαξε πρωτεύουσα του κράτους του την αρχαία Αμβρακία, την σημερινή Άρτα δηλαδή, η Γιτάνη εξακολουθούσε να υπάρχει και να παίζει σημαντικό ρόλο! Την καταστρέψανε οι Ρωμαίοι, όταν κατέλαβαν την Ήπειρο, όταν κατέστρεψαν όλες τις Ηπειρωτικές πόλεις, για να εκδικηθούν τον Πύρρο που παρολίγο να τους είχε διαλύσει. Τότε κατέστρεψαν και την Αμβρακία (Άρτα), για να φτιάξουν με τον πληθυσμό της την Νικόπολη, δίπλα στη σημερινή Πρέβεζα.
Εκεί που θέλω να καταλήξω, είναι ότι, η Γιτάνη και η Ελέα, δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται το ίδιο με τις άλλες αρχαίες πόλεις που έχουν βρεθεί, ή ανευρίσκονται στην Θεσπρωτία και στην Ήπειρο! Είναι ολόκληρη η ιστορία της αρχαίας Ελλάδας, της αρχαίας Ηπείρου!