Ενάτη Μάη. Μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών

9 Μάη. Μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, ενάντια στον ναζισμό και το φασισμό
Η μνήμη που θέλουν να σβήσουν οι πλαστογράφοι της Ιστορίας
Η παραχάραξη της Ιστορίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στα σχολικά βιβλία

H επέτειος των 65 χρόνων από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών αποτελεί μια καλή αφορμή ώστε να ξεδιπλώσουμε έναν πρώτο, στοιχειώδη προβληματισμό, γύρω από την παραχάραξη της Ιστορίας που επιχειρείται σήμερα μέσα από τα σχολικά βιβλία1. Παραχάραξη που θεμελιώνεται αφ' ενός σε αλλοιώσεις και αφ' ετέρου σε αποσιωπήσεις ιστορικών προσώπων και πραγμάτων, έτσι ώστε, εν τέλει, να «αποτυπωθεί» στην ιστορική συνείδηση του μαθητή - και αυριανού εργαζόμενου - το επιθυμητό, ιδεολογικοπολιτικά στεγανοποιημένο και προπαντός εγκεκριμένο αποτέλεσμα.
Αναζητώντας τα αίτια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα βιβλία Ιστορίας της Γ' Γυμνασίου και Γ' Λυκείου ανατρέχουν στη διεθνή οικονομική κρίση του καπιταλισμού (1929-1933), η οποία - σύμφωνα πάντα με τα ίδια - έβαλε τέλος στην προηγούμενη περίοδο της «ευημερίας» και «αισιοδοξίας». Βεβαίως, ο επίμαχος προσδιορισμός «του καπιταλισμού» δεν αναφέρεται. Ούτε ότι οι κρίσεις αποτελούν εγγενές χαρακτηριστικό, αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας του καπιταλισμού (γεγονός που ενέχει σημαντικές προεκτάσεις και για το σήμερα). Το γεγονός εμφανίζεται λίγο - πολύ ως κάτι το τυχαίο, ως το προϊόν ασυνεννοησίας ή παρεξήγησης, που ξεκίνησε από την επιθυμία κάποιων μεγαλοεπενδυτών «να εισπράξουν μέρος από τα κέρδη τους» πουλώντας μετοχές. Αυτό προκάλεσε πανικό μεταξύ των μικροεπενδυτών, ο οποίος με τη σειρά του επέφερε τη γενική κατάρρευση των τιμών στο χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης. Για την ουσία του φαινομένου (των κρίσεων στον καπιταλισμό) τίποτε.
Απεναντίας, ο θύτης (το εκμεταλλευτικό σύστημα που γεννά τις κρίσεις, το φασισμό, τον πόλεμο) εξαγνίζεται, διαχωρίζεται από το έγκλημα, περιτυλίγεται με αγαστές προθέσεις και κατόπιν επαναλανσάρεται ως ...θύμα. Το βιβλίο Ιστορίας της Γ' Λυκείου αναφέρει: «Ισχυρό υπήρξε το πλήγμα που δεχόταν, γενικότερα, το φιλελεύθερο δημοκρατικό πρότυπο στο πεδίο της οικονομίας και, κατ' επέκταση, η προοπτική της ευημερίας που ήδη διαφαινόταν. Πράγματι, η κοινοβουλευτική δημοκρατία, η οποία κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1920 φαινόταν ότι είχε κυριαρχήσει στο διεθνές στερέωμα, δεχόταν (σ.σ. με αφορμή την κρίση) την αυστηρή κριτική των εχθρών της. Η σταλινική Ρωσία και η φασιστική Ιταλία στο εξωτερικό, αλλά και οι οπαδοί τους στο εσωτερικό των δημοκρατικών χωρών της Ευρώπης ενθαρρύνονταν και ενισχύονταν στην αντίθεσή τους κατά του φιλελευθερισμού»2. Εχθρός της δημοκρατίας λοιπόν ο κομμουνισμός! Εχθροί της δημοκρατίας οι κομμουνιστές και τα κόμματά τους «στο εσωτερικό των δημοκρατικών χωρών», στην περίπτωση της Ελλάδας το ΚΚΕ!
Τι μεταφέρεται στον αναγνώστη - μαθητή μέσα από αυτές τις λίγες και μόνο γραμμές; Παρατηρούμε την αναβίωση ενός εκ των πλέον αντιδραστικών αντικομμουνιστικών ιδεολογημάτων του αιώνα που μας πέρασε. Ενός ιδεολογήματος, που στη χώρα μας συνδέθηκε με τις πιο μαύρες σελίδες της Ιστορίας μας. Οι κατηγορίες περί «εχθρών της δημοκρατίας» και περί «οπαδών ξένων κρατών ή θεωριών» αντηχούν ακόμη στα εδώλια των Εκτακτων Στρατοδικείων, στους τόπους των εκτελέσεων, στα ξερονήσια και τις φυλακές, τόσο της «δημοκρατικής» όσο και της «μη δημοκρατικής» Ελλάδας.
Ναι, ο κομμουνισμός είναι «εχθρός της δημοκρατίας», όχι όμως της δημοκρατίας γενικά και αόριστα (γιατί τέτοια άλλωστε δεν υπάρχει), αλλά πολύ συγκεκριμένα της αστικής δημοκρατίας, που αποτελεί μορφή της αστικής εξουσίας, της κυριαρχίας του κεφαλαίου, όπως ακριβώς και ο φασισμός. Αλλη η δημοκρατία των αστών, που αποσκοπεί στη διαιώνιση του υπάρχοντος εκμεταλλευτικού συστήματος, στη θωράκιση και υπεράσπισή του με κάθε μέσο (άλλοτε με την ενσωμάτωση, άλλοτε με την καταστολή και τις διώξεις ή - όπως συμβαίνει συνήθως - με ένα συνδυασμό όλων των παραπάνω) και άλλη η δημοκρατία της εργατικής τάξης, που αποσκοπεί στην κατάργησή του μέσα από την εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας.
Βεβαίως, η αναφορά στη «δημοκρατία» εδώ δεν έχει αυτό το περιεχόμενο (δηλαδή της αστικής δημοκρατίας), αλλά χρησιμοποιείται παραπλανητικά και σκοπίμως, προκειμένου να στοιχειοθετηθεί η επιδιωκόμενη εξίσωση κομμουνισμού - φασισμού. Στο πλαίσιο αυτό, η ιστορική διαπάλη μεταξύ σοσιαλισμού και καπιταλισμού (γέννημα - θρέμμα του οποίου είναι και ο φασισμός) αποσιωπάται, διαγράφεται και τελικά αντικαθίσταται από την «αντίθεση» μεταξύ «δημοκρατίας» και «ολοκληρωτισμών».
Τι ήταν ο φασισμός; Ηταν ένα «ιδιαίτερο» ιταλικό ή γερμανικό φαινόμενο; Σαφώς όχι. Για την ακρίβεια, προς τα τέλη της μεσοπολεμικής περιόδου, ήταν μάλλον λίγες εκείνες οι χώρες της Ευρώπης στις οποίες δεν είχε επιβληθεί κάποιας μορφής δικτατορικό - φασιστικό καθεστώς. Την ίδια στιγμή, όμως, το μάτι στο φασισμό έκλεινε και ο αστικός πολιτικός κόσμος στις «δημοκρατικές» χώρες.
Είναι γνωστός ο θαυμασμός που έθρεφε ο Τσόρτσιλ για τον Μουσολίνι. Ο ίδιος είχε δηλώσει σε ομιλία του στη Ρώμη στις 20 Γενάρη 1927: «Αν ήμουν Ιταλός, είμαι σίγουρος ότι θα ήμουν ολόψυχα μαζί σας από την έναρξη της θριαμβευτικής σας πάλης ενάντια στις κτηνώδεις ορέξεις και πάθη του Λενινισμού. Θα πω όμως και μια λέξη για τη διεθνή διάσταση του φασισμού. Εξωτερικά, το κίνημά σας προσέφερε υπηρεσία σε ολόκληρο τον κόσμο... Η Ιταλία έδειξε πως υπάρχει τρόπος καταπολέμησης των ανατρεπτικών δυνάμεων... προσέφερε το αναγκαίο αντίδοτο στο ρωσικό δηλητήριο. Από δω και πέρα κανένα μεγάλο έθνος δε θα στερείται των ύστατων μέσων για την προστασία του από την καρκινογόνο ανάπτυξη του Μπολσεβικισμού»3.
Παρόμοια αισθήματα και αντιλήψεις αντηχούσαν ταυτόχρονα και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Βεβαίως, η σχέση της αμερικανικής άρχουσας τάξης με τα φασιστικά καθεστώτα της Γερμανίας και της Ιταλίας δεν αρκέστηκε μόνο στην ανταλλαγή «φιλοφρονήσεων» ή «συνταγών» για την οργάνωση της κοινωνίας - οικονομίας. Ενα γεγονός, που δεν αναγράφεται βεβαίως στα σχολικά βιβλία, δεν είναι άλλο από τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξαν τα αμερικανικά μονοπώλια στην οικονομική - στρατιωτική ανόρθωση της Γερμανίας στο δρόμο προς τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Εταιρείες όπως η «Ford», η «General Motors» (μέσω της θυγατρικής της «Opel» και όχι μόνο), η «General Electric», η «Standard Oil» (η σημερινή «Exxon-Mobil»), η IBM, η ΙΤΤ (η σημερινή ΑΤ&Τ), η Τράπεζα Chase Manhattan και πολλές άλλες έκαναν τεράστιες επενδύσεις επωφελούμενες του «εξαιρετικού» επιχειρηματικού κλίματος που προσέφερε το Γ' Ράιχ, αποκομίζοντας ακόμη μεγαλύτερα κέρδη. Λίγο πριν τον πόλεμο, 250 εταιρείες διέθεταν περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 450 εκατομμυρίων δολαρίων στη ναζιστική Γερμανία. Σχεδόν το 70% των ξένων επενδύσεων που εισέρρευσαν στη χώρα τη δεκαετία του 1930 προέρχονταν από τις ΗΠΑ. Τόσο ο πρόεδρος της IBM T. Watson όσο και ο πρόεδρος της «Ford» H. Ford τιμήθηκαν για τις «υπηρεσίες» τους στο Γ' Ράιχ με το μετάλλιο του Μεγάλου Σταυρού της Γερμανικής Τάξης του Αετού το 1937 και 1938 αντίστοιχα.
Στην ίδια τη Γερμανία, η αλληλεξάρτηση και αλληλοϋποστήριξη, οι στενότατοι δεσμοί που ανέπτυξαν μεταξύ τους κεφάλαιο και φασισμός, καταγράφηκαν και στοιχειοθετήθηκαν λεπτομερώς στις Δίκες της Νυρεμβέργης. Η διαβόητη «δίκη των βιομηχάνων» - άγνωστη σήμερα - θεωρήθηκε τότε ίσης σημασίας με τις δίκες των στελεχών των Ναζί, των SS, της Βέρμαχτ κλπ. Εκτοτε καταδικάστηκε στη λήθη: Οι εγκληματικές ευθύνες των μονοπωλίων για την άνοδο του ναζισμού παραγράφηκαν, τα αίτια του φασισμού και του πολέμου «επαναπροσδιορίστηκαν», τα βιβλία Ιστορίας ξαναγράφτηκαν και σύντομα οι κατηγορούμενοι έγιναν κατήγοροι.
Τα οφέλη υπήρξαν αμοιβαία: «Ο Εθνικοσοσιαλισμός απελευθέρωσε τον Γερμανό εργάτη από τη μέγκενη ενός δόγματος (σ.σ. του κομμουνισμού) που ήταν βασικά εχθρικό τόσο για τον εργοδότη όσο και για τον εργαζόμενο. Ο Αδόλφος Χίτλερ επέστρεψε τον εργάτη στο έθνος του. Τον μετέτρεψε σε πειθαρχημένο στρατιώτη της εργασίας και συνεπώς σύντροφό μας (σ.σ. των βιομηχάνων!)»4. Με άλλα λόγια, ο φασισμός εξασφάλισε την πολυπόθητη για το κεφάλαιο «εργασιακή ειρήνη», διαλύοντας τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργατών και συλλαμβάνοντας, εκτοπίζοντας ή εξοντώνοντας τους κομμουνιστές.
Τα συμφέροντα όμως των γερμανικών μονοπωλίων ταυτίζονταν επίσης και με δύο άλλες βασικές επιδιώξεις των Ναζί: Την ιμπεριαλιστική αναδιανομή του κόσμου και τη συντριβή της ΕΣΣΔ. Αλλωστε, από το 1936 κιόλας ο Χίτλερ είχε δώσει οδηγίες στο υπουργείο Πολέμου του Ράιχ να ετοιμάζεται για την «αναμέτρηση με τη Ρωσία», την οποία θεωρούσε «αναπόφευκτη» (Ντοκουμέντο EC-416, ΠΔΝ). Οσον αφορά το πρώτο, όπως υπογράμμισε ο υπουργός Οικονομίας των Ναζί Schacht στον Αμερικανό πρόξενο Fullerτο 1935: «Οι αποικίες είναι απαραίτητες στη Γερμανία. Αν καταστεί δυνατό θα τις αποκτήσουμε μέσα από διαπραγματεύσεις. Αν όχι, θα τις αρπάξουμε (σ.σ. με τη βία)» (Ντοκουμέντα EC-450 και US-629, ΠΔΝ).
Εδώ τίθενται ξεκάθαρα δύο από τα πλέον θεμελιώδη αίτια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, για κανένα δε γίνεται αναφορά στα σχολικά βιβλία. Συγκεκριμένα, η μεν στόχευση της Σοβιετικής Ενωσης αποσιωπάται εντελώς. Η δε ιμπεριαλιστική αναδιανομή του κόσμου παρουσιάζεται ως «εκστρατεία κατά του διεθνούς κράτους δικαίου», υπονόμευση του υπάρχοντος συστήματος «συλλογικής ασφάλειας» και «ειρήνης», ως «εμμονή της χιτλερικής Γερμανίας να επιβάλει τη θέλησή της σε βάρος της διεθνούς νομιμότητας» κ.ο.κ. Ετσι, οι δυνάμεις του άξονα επιμερίζονται την πλήρη ευθύνη για τον πόλεμο, σε αντίθεση με τις «φιλειρηνικές» δυνάμεις του «φιλελεύθερου δημοκρατικού προτύπου», όπως οι ΗΠΑ, οι οποίες εκθειάζονται για την πολιτική «καλής θέλησης», που εφήρμοσαν, ιδιαίτερα vis-a-vis των χωρών της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής5. Ας εξετάσουμε τα δύο αυτά ζητήματα αντίστροφα.
Καταρχάς, για ποια «διεθνή νομιμότητα» και ποιο «διεθνές κράτος δικαίου» μιλάμε; Του ιμπεριαλισμού που εκμεταλλευόταν με αποικιακούς όρους πάνω από το 1/3 της υφηλίου; Οχι, αυτή η «νομιμότητα» δεν αμφισβητούνταν από τις ανερχόμενες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ιαπωνίας. Απλώς, ως ακριβώς «ανερχόμενες», επιδίωκαν καλύτερο μερίδιο επί των παγκόσμιων αγορών και πλουτοπαραγωγικών πηγών.
Προφανώς μόνο σε «πολιτική καλής θέλησης» δεν μπορούν να αποδοθούν οι αλλεπάλληλες στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ σε Αϊτή, Γουατεμάλα, Δομινικανή Δημοκρατία, Κούβα, Ελ Σαλβαδόρ, Παναμά και Ονδούρα. 'Η αντίστοιχα της Βρετανίας σε Αφγανιστάν, Ιράκ, Παλαιστίνη κ.ο.κ. Αυτή υπήρξε η «διεθνής νομιμότητα» και «ειρήνη» του Μεσοπολέμου.
Η στόχευση ενάντια στην ΕΣΣΔ, η οποία υπήρξε κοινή μεταξύ φασισμού και αστικής δημοκρατίας, με τη δεύτερη να ενθαρρύνει με κάθε τρόπο την πρώτη στις επιδιώξεις της, παραγράφεται από τις σελίδες της Ιστορίας. Αν μη τι άλλο, ακόμα και η παραμικρή υπόνοια περί της ύπαρξης μιας τέτοιας συνεργασίας - ή έστω ταύτισης συμφερόντων - θα υπονόμευε την προωθούμενη αντίθεση δημοκρατίας - ολοκληρωτισμού. Ομως η ιστορική αλήθεια βρίσκεται πολύ μακριά από την αποτύπωσή της στην κυρίαρχη ιστοριογραφία.
Την περίοδο από τον Ιούνη έως τον Αύγουστο του 1939 πραγματοποιήθηκαν μια σειρά διαπραγματεύσεις μεταξύ Γερμανίας και Βρετανίας, κατά τις οποίες οι πρώτοι υποσχέθηκαν να σεβαστούν την ακεραιότητα της βρετανικής αυτοκρατορίας, οι δε δεύτεροι παραχώρησαν στον Χίτλερ ελευθερία κινήσεων στην Ανατολή. Ο Harold Ickes, επιτετραμμένος των Εσωτερικών Υποθέσεων των ΗΠΑ, έγραφε την εποχή εκείνη στο ημερολόγιό του: «Η Αγγλία ήλπιζε να προκαλέσει σύγκρουση ανάμεσα στη Ρωσία και την Γερμανία και να μη διακινδυνέψει η ίδια... Η Γαλλία θα αναγκαστεί επίσης να απαρνηθεί την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη προς όφελος της Γερμανίας, ελπίζοντας να τη δει να εμπλέκεται σε πόλεμο με τη Σοβιετική Ενωση»6.
Και φυσικά ουδείς λόγος για τις αλλεπάλληλες ειρηνευτικές προσπάθειες της ΕΣΣΔ, που έλαβαν χώρα στην αυγή του πολέμου.
Τι «επιλέγουν» να «δουν» τα σχολικά βιβλία από το σύνολο των διπλωματικών κινήσεων, επαφών και συμφωνιών της προπολεμικής περιόδου; Το Σύμφωνο «Μολότοφ - Ρίμπεντροπ», το οποίο - σύμφωνα με το βιβλίο Ιστορίας της Γ' Λυκείου - «ενίσχυσε» τον Χίτλερ «στην επιλογή του υπέρ του πολέμου». Οι «φιλικές σχέσεις» Χίτλερ - Στάλιν επισφραγίστηκαν με τον «από κοινού» διαμελισμό της Πολωνίας7. Το Σύμφωνο «Μολότοφ - Ρίμπεντροπ» λοιπόν «ενίσχυσε» τον Χίτλερ «στην επιλογή του υπέρ του πολέμου» (αν και ο πόλεμος είχε ήδη αρχίσει) και όχι η Συμφωνία του Μονάχου μεταξύ Γαλλίας, Αγγλίας, Γερμανίας και Ιταλίας (που σκοπίμως υποβαθμίζεται ως προς τη σημασία, αλλά και το περιεχόμενό της), ούτε η οικονομική - στρατιωτική ισχυροποίηση της Γερμανίας με την αρωγή των καπιταλιστικών χωρών της Ευρώπης και των ΗΠΑ, ούτε η απόρριψη ξανά και ξανά των σοβιετικών πρωτοβουλιών για την αποτροπή του επερχόμενου πολέμου. Ούτε έχει καμιά σημασία το γεγονός ότι 3 μόλις μήνες πριν την υπογραφή του Συμφώνου, η ΕΣΣΔ είχε προτείνει στρατιωτική βοήθεια στην Πολωνία σε περίπτωση επίθεσης, για να λάβει την κατηγορηματική άρνηση της τελευταίας.
Βεβαίως, όλα τα παραπάνω ο μαθητής δεν μπορεί να τα λάβει υπόψη του, γιατί πολύ απλά δεν τα έχει πληροφορηθεί. Τι εικόνα μπορεί να σχηματίσει από τις μισές αλήθειες που του «προσφέρονται» μέσα από τα σχολικά βιβλία; Οτι η ΕΣΣΔ όχι μόνο συνέδραμε στον πόλεμο, αλλά και ότι υπήρξε εξίσου «κακή» με τη ναζιστική Γερμανία.
Στις ενότητες που αφορούν τη διεξαγωγή του πολέμου, την κατοχή και την αντίσταση στον κατακτητή, η τάση για υποβάθμιση του ρόλου της Σοβιετικής Ενωσης - και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος γενικότερα - στον αντιφασιστικό αγώνα είναι κάτι παραπάνω από οφθαλμοφανής.
Ετσι, τονίζεται ο παράγων «χειμώνας» ως καθοριστική αιτία στην ανακοπή της γερμανικής προέλασης στο Ανατολικό Μέτωπο («κλασικό» επιχείρημα όσων προσπάθησαν διαχρονικά να υποτιμήσουν την εποποιία του σοβιετικού λαού). Στην «ηρωική άμυνα» των Βρετανών πιλότων της RAF κατά τη «Μάχη της Αγγλίας» αντιπαραβάλλονται οι «ζωντανοί νεκροί» του πολιορκημένου Λένινγκραντ, που σχεδόν μοιρολατρικά περίμεναν το θάνατο («οι ζωντανοί δεν είχαν κουράγιο να θάψουν τους νεκρούς»). Ο χώρος που διατίθεται για την περιγραφή των πολεμικών επιχειρήσεων δεν αντιστοιχεί ούτε στο μέγεθος ούτε στη συμβολή τους στην τελική νίκη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο χάρτη των απωλειών του πολέμου, που παρατίθεται στο βιβλίο Ιστορίας της Γ' Λυκείου, οι νεκροί της ΕΣΣΔ δεν αναγράφονται καν8!
Προκειμένου να σχηματίσουμε μια ορισμένη εικόνα του πόσο ετεροβαρής - και κατά συνέπεια στρεβλή - είναι η αποτύπωση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στα σχολικά βιβλία, αρκεί να αναλογιστούμε τα εξής: Στο Ανατολικό Μέτωπο η Βέρμαχτ σημείωσε τα 3/4 των συνολικών απωλειών της. Η Σοβιετική Ενωση είχε περίπου 20.000.000 νεκρούς σε μάχιμο και άμαχο πληθυσμό (εκ των οποίων 2.000.000 μέλη του ΚΚΣΕ), ενώ η Βρετανία 375.000 και οι ΗΠΑ 405.000. Ο Κόκκινος Στρατός σήκωσε το κύριο βάρος (65%) των στρατιωτικών απωλειών μεταξύ των Συμμάχων (Βρετανία και ΗΠΑ από 2% αντίστοιχα). Η πολιορκία του Λένινγκραντ υπήρξε η πιο αιματηρή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Κράτησε 872 ημέρες και κόστισε τη ζωή σε 1.000.000 Σοβιετικούς πολίτες. Μία τιτάνια προσπάθεια πραγματικά: Υπόδειγμα μοιρολατρίας ή ηρωισμού;
Ο ρόλος των αντιστασιακών - αντιφασιστικών κινημάτων στην κατεχόμενη Ευρώπη επίσης υποβαθμίζεται έως διαγράφεται. Στο βιβλίο Ιστορίας της Γ' Γυμνασίου αφιερώνεται μια γραμμή, ενώ στης Γ' Λυκείου, η μία και μοναδική αναφορά στην αντίσταση έχει να κάνει με τη σύλληψη του Μουσολίνι από τους Παρτιζάνους. Και όμως, τα αντιστασιακά κινήματα συνέδραμαν σημαντικά στην έκβαση του πολέμου, καθηλώνοντας δεκάδες μεραρχίες και προξενώντας σημαντικές φθορές, υλικές και ηθικές, στον εχθρό. Η ύπαρξή τους εξοβελίζεται από την Ιστορία και μαζί τους το στοιχείο του λαϊκού παράγοντα στον αντιφασιστικό αγώνα, κύριος αιμοδότης - οργανωτής του οποίου υπήρξαν οι κομμουνιστές.
Τέλος, στην ενότητα Ε' «Εγκλήματα πολέμου κατά της ανθρωπότητας» γίνεται αναφορά στις διώξεις και την εξόντωση «πολυάριθμων Εβραίων και Τσιγγάνων» στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Γιατί σε αυτούς δε συγκαταλέγονται τα 2,5-3 εκατομμύρια Σοβιετικών αιχμαλώτων πολέμου, που έπεσαν θύματα της ίδιας θηριωδίας; 'Η οι χιλιάδες κομμουνιστές και αντιφασίστες, που επίσης άφησαν την τελευταία τους πνοή στα κολαστήρια του Αουσβιτς, του Μαουτχάουζεν κ.ο.κ.; Γίνεται ειδική αναφορά στους Ελληνες Εβραίους που στάλθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης - και πολύ σωστά. Γιατί όμως δε γίνεται το ίδιο - έστω και μονολεκτικά - για τους Ελληνες κομμουνιστές και αντιφασίστες που μοιράστηκαν την ίδια τύχη (μεταξύ αυτών και ο ΓΓ του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης);
Και βέβαια, σχετικά με το ζήτημα της «λογοδοσίας», της «απόδοσης ευθυνών» και της «τιμωρίας» εκείνων που διέπραξαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, δεν αναδεικνύεται ούτε η «μισή αλήθεια». Η «δίκη των βιομηχάνων» διαγράφεται ως ιστορικό γεγονός. Οπως και το ότι το 1950-1951 ο John Mc Cloy, Υπατος Αρμοστής των ΗΠΑ στην Αμερικανική Ζώνη κατοχής της Γερμανίας, άρχισε να αμνηστεύει έναν-έναν όλους τους βιομήχανους και τραπεζίτες που είχαν καταδικαστεί ως εγκληματίες πολέμου. Οσες περιουσίες είχαν κατασχεθεί, επεστράφησαν, ενώ πολλοί αποκαταστάθηκαν στα διευθυντικά πόστα που είχαν και πριν...
Οσον αφορά την Ελλάδα, η «επόμενη μέρα» της νίκης του Αξονα βρίσκει (στο βιβλίο Ιστορίας της Γ' Λυκείου) την «εξόριστη πλέον ελληνική κυβέρνηση» να υπερασπίζει «με όσα μέσα διέθετε τα εθνικά συμφέροντα». Η «συνέχιση του αγώνα στο πλευρό των Συμμάχων» ξεκινά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στις μάχες του Ελ Αλαμέιν και του Ρίμινι, παρότι χρονικά έπονται της Εθνικής Αντίστασης. Προφανώς, στη συνείδηση των συγγραφέων του βιβλίου προηγούνται ιεραρχικά, από πλευράς σπουδαιότητας, παρότι η Εθνική Αντίσταση υπερτερούσε παρασάγγας, τόσο από την άποψη της μαζικότητας (το ΕΑΜ έφτασε να μετρά 1.500.000 μέλη και ο ΕΛΑΣ 127.535 μαχητές και εφέδρους), όσο και της συμβολής στην πολεμική προσπάθεια γενικά. Αλλά και σχετικά με τα ελληνικά στρατεύματα στη Μέση Ανατολή, θα ήταν ίσως χρήσιμο για το μαθητή να γνώριζε τι τύχη τους επιφύλαξε η αστική κυβέρνηση του Καΐρου και ο καθόλα «ευγνώμων» βρετανικός ιμπεριαλισμός, στέλνοντας χιλιάδες εξ αυτών να πεθάνουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης της Λιβύης και της Ερυθραίας (Κίνημα Μέσης Ανατολής).
Το ΕΑΜ μπορεί να παρουσιάζεται μεν ως η μεγαλύτερη αντιστασιακή οργάνωση, ωστόσο το ποιος το ίδρυσε, το οργάνωσε και καθοδήγησε δεν αναγράφεται παρά στο γλωσσάρι, στο πίσω μέρος του βιβλίου. Στο κείμενο των 153 λέξεων, όπου οι συγγραφείς του βιβλίου επιχείρησαν να συμπτύξουν - κυριολεκτικά και μεταφορικά - το μεγαλείο της Εθνικής Αντίστασης, δε χωράει η Μάχη της Σοδειάς, ο ηρωικός αγώνας της ΟΕΝΟ, η πολιτιστική - εκπαιδευτική ανάταση που πραγματοποιήθηκε στην «Ελεύθερη Ελλάδα» κ.ο.κ. Στην «άοσμη» και «άχρωμη» εκδοχή της περιόδου, που προωθείται ιστοριογραφικά, όλοι λίγο - πολύ οι Ελληνες έκαναν αντίσταση και ελάχιστοι έγιναν προδότες. Συνεπώς, δεν υπήρχε χώρος για εκείνους που θησαύρισαν επί πτωμάτων στην Κατοχή, τους μαυραγορίτες, τους δωσίλογους, τα Τάγματα Ασφαλείας...
Εν κατακλείδι: Σίγουρα το ζήτημα δεν εξαντλείται μέσα σε λίγες μόνο παραγράφους και δεσμευόμαστε να επανέλθουμε με περισσότερη εμβάθυνση και λεπτομέρεια. Ενα είναι σίγουρο. Η ανάδειξη της ιστορικής πραγματικότητας, η υπεράσπιση της ιστορικής αλήθειας εναπόκειται στο ίδιο το λαϊκό, το εργατικό, το νεολαιίστικο κίνημα. Σε μια κοινωνία ταξική, το περιεχόμενο της μόρφωσης είναι αναπόφευκτα ταξικό (πέραν των όποιων επιμέρους βελτιώσεων μπορούν να επιβληθούν με αγώνες). Ομως, όπως οι εκμεταλλεύτριες τάξεις έχουν ζωτικό συμφέρον στην παραχάραξη του παρελθόντος, έτσι και οι εκμεταλλευόμενες έχουν ζωτικό συμφέρον στη γνώση. Και η γνώση, όπως κάθε τι άλλο στα πλαίσια του δοσμένου συστήματος, δε χαρίζεται ...κατακτιέται!
Παραπομπές
1. Πρόκειται για τα βιβλία: «Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία» της Γ' Γυμνασίου και «Ιστορία του Νεότερου και Σύγχρονου Κόσμου» της Γ' Λυκείου (Γενικής Κατεύθυνσης) - Δ' Εσπερινού Λυκείου.
2. Σελ. 104. Η έμφαση δική μας.
3. Picknett L et al (2002) «War of the Windsors: A Century of Unconstitutional Monarchy» (Edinburgh: Mainstream Publishing) σελ. 78.
4. Krupp, 26 Γενάρη 1934, Ντοκουμέντο D-392, Πρακτικά Δίκης Νυρεμβέργης (ΠΔΝ).
5. Βιβλίο Ιστορίας Γ' Λυκείου, σελ. 105, 110-111 και Γ' Γυμνασίου, σελ. 116.
6. Ickes H. L. (1955) «The Secret Diary of Harold Ickes», τόμος 2, 1936-1939 (London: Weindenfeld & Nicolson) σελ. 705.
7. Σελ. 113, 115, 120.
8. Βιβλίο Ιστορίας Γ' Λυκείου, σελ. 117, 118, 133 και Γ' Γυμνασίου, σελ. 127, 129.
Του
Αναστάση ΓΚΙΚΑ*
*Ο Αναστάσης Γκίκας είναι Δρ. Πολιτικών Επιστημών, συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ
www.rizospastis.gr





ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΡΩΣΙΑΣ
Προσπάθεια αλλαγής του χαρακτήρα της Αντιφασιστικής Νίκης
Οι κομμουνιστές έδωσαν τη δική τους απάντηση
Με καλυμμένο το Μαυσωλείο του Λένιν, από μια τεράστια τρικολόρε σημαία της σημερινής Ρωσίας, που στη διάρκεια του πολέμου χρησιμοποίησαν οι συνεργάτες των ναζί (ο λεγόμενος «Ρωσικός απελευθερωτικός στρατός» του προδότη στρατηγού Βλάσοφ), καθώς και με την παρέλαση για πρώτη φορά στρατευμάτων χωρών - μελών του ΝΑΤΟ, πραγματοποιήθηκε η ετήσια παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, στο πλαίσιο των γιορτασμών για το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, την Αντιφασιστική Νίκη την 9η Μάη του 1945. Στην παρέλαση την Κυριακή συμμετείχαν 10.000 Ρώσοι και 1.000 ΝΑΤΟικοί στρατιωτικοί, ενώ μπροστά από τους επισήμους (ήταν και ο Πρόεδρος της Κίνας, Χου Ζιντάο, και η καγκελάριος της Γερμανίας, Αγκελα Μέρκελ) πέρασαν τεθωρακισμένα, βαλλιστικοί πύραυλοι και 127 αεροσκάφη.
Πριν την παρέλαση ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Ντ. Μεντβέντιεφ, παρουσία ξένων ηγετών, εκφώνησε μια εντελώς άχρωμη ομιλία, στην οποία σε διάφορα σημεία της δεν μπορούσε να βγει καν νόημα ποιος πολέμησε στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και με ποιον, ποιος νίκησε και γιατί. Μια ομιλία - «μνημείο» γενικότητας του αστικού πατριωτισμού και κοσμοπολιτισμού, που βασικό της στόχο είχε να αποκόψει την Αντιφασιστική Νίκη από τον κοινωνικο-πολιτικό χαρακτήρα της Σοβιετικής Ενωσης και την καθοδήγηση του ΚΚΣΕ.
Τη δική τους απάντηση στην προσπάθεια παραχάραξης της Αντιφασιστικής Νίκης έδωσαν οι κομμουνιστές σε ολόκληρη τη Ρωσία, διοργανώνοντας μαζικές πολιτικές εκδηλώσεις, με ομιλίες και τραγούδια του Αντιφασιστικού Αγώνα.
Μιλώντας στη συγκέντρωση της Μόσχας ο Γκενάντι Ζιουγκάνοφ, Πρόεδρος της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ), σημείωσε μεταξύ άλλων: «Και τα 127 αεροπλάνα και ελικόπτερα, που σήμερα πέρασαν πάνω από την Κόκκινη Πλατεία, είναι μοντέλα της ΕΣΣΔ, είναι μοντέλα της σοβιετικής χώρας, ενώ οι σημερινοί δεν έχουν βάλει σ' αυτά ούτε την μπογιά! Ολος ο στρατιωτικός εξοπλισμός, που πέρασε πάνω από το πλακόστρωτο της Κόκκινης Πλατείας, είναι μοντέλα της μεγάλης Σοβιετικής Εποχής. Εχουμε για τι πράγμα να είμαστε περήφανοι. Στις σημαίες των στρατιωτών - νικητών έγραφε: "Για τη Σοβιετική μας Πατρίδα!". Θα επαναφέρουμε τη σοβιετική εξουσία και θα κάνουμε τα πάντα ώστε τα 70χρονα της Νίκης να τα γιορτάσουμε στην αναγεννημένη χώρα, στη νέα μας Ενωση!».
Στις μαζικές συγκεντρώσεις καταδικάστηκε η συμμετοχή των ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στις επίσημες εκδηλώσεις, ενώ οι ομιλητές υπερασπίστηκαν το ρόλο της σοβιετικής ηγεσίας, μ' επικεφαλής τον Ι. Στάλιν, που αμαυρώνουν οι σημερινές αρχές.
Σε δηλώσεις του ο Βίκτορ Τιούλκιν, Α' Γραμματέας της ΚΕ του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΚΕΚΡ-ΕΚΚ), σημείωσε σχετικά με την πρόσφατη κατάπτυστη συνέντευξη που έδωσε ο Μεντβέντιεφ στην εφημερίδα «Ιζβέστια»: «Οταν ένας κρατικός ηγέτης εξετάζει το ζήτημα της νίκης του λαού σ' έναν πόλεμο τέτοιου μεγέθους σε διάσταση από το κρατικό σύστημα, που οργάνωσε το λαό, σε διάσταση από το κοινωνικο-οικονομικό σύστημα, που εξασφάλισε την οικονομία της νίκης, σε διάσταση από το ιδεολογικό περιεχόμενο, τότε έχουμε να κάνουμε είτε με πλήρη αγραμματοσύνη, είτε με απροκάλυπτη πανουργία. Στην περίπτωσή μας έχουμε να κάνουμε με το δεύτερο». Σύμφωνα με τον Β. Τιούλκιν, με τον τρόπο αυτό «ο Μεντβέντιεφ επιδιώκει να γεμίσει ένα ιδεολογικό στρώμα μεταξύ της αντεπανάστασης (του 1989-1991) και της προδοσίας εκείνης της υπόθεσης για την οποία αγωνίστηκαν ο σοβιετικός λαός κι ο Κόκκινος Στρατός την περίοδο 1941-1945».
www.rizospastis.gr