ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΧΩΡΙΩΝ

　
ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΧΩΡΙΩΝ
Με αφορμή το άρθρο του φίλου Σταύρου Ράπτη για τις αλλαγές των ονομάτων των χωριών μας (ο Σταύρος ασχολήθηκε κυρίως με το χωριό του το Πόποβο) θα ήθελα να συχεχίσω με ορισμένες παρατηρήσεις πάνω στο θεμα :
Τα γραπτά μνημεία αυτού του τόπου είναι ελάχιστα και οι παλιές ονομασίες των χωριών, τα τοπονύμια των συνοικισμών, των βουνών και των ποταμών, είναι φως από τα βάθη των αιώνων όπως θα έλεγε κι ο Αθηναγόρας.
Με την ετυμολόγηση των τοπωνυμίων μπορεί ποτέ να μην είμαστε σίγουροι, είναι όμως μια ενδειξη, που μπορεί να μας οδηγήσει σε νέα μονοπάτια. Αφήνουμε όμως αυτό τον τεράστιο πλούτο να χάνεται σιγά σιγά, προσπαθώντας να εξελληνίσουμε ύστερα από αρκετούς αιώνες την γεωγραφία της περιοχής μας.
Το ελληνικό κράτος, θεωρώντας ότι κινδυνεύει απο τα ....τοπωνύμια έκανε μια τεράστια προσπάθεια αλλαγής, σαρώνοντας σλαβικά αρβανίτικα και αμφίβολης προέλευσης ονόματα, αντικαθιστώντας τα με άστοχα πρόχειρα και φαιδρά καμιά φορά νέα τοπωνύμια. Έτσι ο τόπος γνώρισε Μηλέες, Ελαίες, Ελαταριές και Αμπελώνες, που μόνο στη φαντασία δυσκοίλιων δημοσίων υπαλλήλων μπορούσαν να ...φυτρώσουν!
Παράδειγμα πλήρους αποτυχίας της αλλαγής; Το Πόποβο.
Παραδείγματα πλήρους μπερδέματος που προκάλεσε η αλλαγή; Η Μενίνα.
Γιορτάζουν κάθε χρόνο τη μάχη της Μενίνας στη Νεράϊδα!
(Ακόμα κι ο Βεζδρεβάνης τρέλανε τον υπουργό των εσωτερικών με τις περίφημες επερωτήσεις του στη βουλή, για τα ουρητήρια της Μενίνας και της Νεράϊδας!)
Κι άλλο μπέρδεμα; Η Σκουπίτσα. Ένα μικρό χωριουδάκι (γνωστή από τον 13ο αιώνα!), πήρε το πιο αρχαίο όνομα μιας τεράστιας περιοχής βόρεια του Καλαμά που ξεκινούσε από το Βουθρωτό κι έφτανε μέχρι τη Μουργκάνα! Μάταια ο σοφός Ευαγγελίδης προσπάθησε να σταματήσει τη μετονομασία. Ήταν σαν να ονόμαζαν την Κώτσικα ...Θεσπρωτία!
Αλλά το μεγάλο μπέρδεμα έγινε στο Μούρτο. Μετονομάστηκε σε Σύβοτα κι ας επιμένουν οι αρχαιολόγοι για την περιοχή των εκβολών του Καλαμά.
Το χωριό έγινε τουριστικό και του ήρθε γάντι το ονοματάκι. Και σιγά μην το αλλάξουν : Μην αφήσεις την πραγματικότητα να σου χαλάσει ένα καλό σενάριο!
Βέβαια η περιοχή πλήρωσε τους ανεγκέφαλους φωστήρες που βάλθηκαν να μεταμορφώσουν το τοπίο, με την μετονομασία της Ποδγόριανης η Πογδόριανης του νομού Ιωαννίνων σε ....Παρακάλαμο. Παρακάλαμο όμως ονομαζόνταν η περιοχή των εκβολών του ποταμού Καλαμά εδώ και αιώνες! Μύλος! (Για την ιστορία : Ο νεοβαφτισμένος Παρακάλαμος δεν βρίσκεται παρά τον Καλαμά αλλά στον Γορμό. Σιγά μην σκοτίστηκαν οι Νονοί της Γεωγραφίας!)
Βέβαια εκτός από τα δέντρα, ήρθαν και οι άγιοι να ευλογήσουν τον αγώνα των σταυροφόρων του ελληνισμού. Έτσι μας προέκυψε η Αγία Κυριακή, ο Άγιος Δονάτος ο Άγιος Αρσένιος και η Αγία Μαρίνα (ο Άγιος Βλάσιος απλά βαφτίστηκε Έλληνας, ενώ πριν ήταν απλά Σιου Βλας - Σουβλιαση). Ο Άγιος Γεώργιος έκανε την καλή του, μια και κέρδισε τρία χωριά (Γαρδίκι, Ρύζιανη, Σκουπίτσα), ενώ οι άλλοι συναδελφοί του μόνο ένα.
Αντίθετα η Οσντίνα έχασε μερικές από τις εκκλησίες της στο μέτρημα και της έμειναν μόνο ... Πέντε (εκκλησιές).
Αλλά είχαμε και ...πονηριές. Έτσι το Γκρικοχώρι (από το αρβανίτικο Γκρικα - λαιμός, πέρασμα (από κει περνούσαν τα αρχαία μονοπάτια, από κει πέρασε αναγκαστικά και η σύχρονη Εγνατία) μετονομάστηκε σε Γκραικοχώρι, το χωριό των Γραικών! Τέλεια! Ακόμα και η πρωτεύουσα του νομού με την σλαβική ουρά, απέκτησε ένα πονηρό Η και θυμίζει πια μια αξιοσέβαστη μικρή ...ηγουμένη. (και από Γουμενίτσα, που σημαίνει αλώνι, μετονομάστηκε σε Ηγουμενίτσα).
Υπήρξαν και ...παράπλευρες απώλειες : Το Καστρί τη γλύτωσε φτηνά χάνοντας μόνο τον ...υψομετρικό χαρακτηρισμό του Νταγ - βουνό που είχε για να ξεχωρίζει από το πεδινό Καστρί στο Φανάρι. Τα Ξεχώρατα έχασαν τους παλιούς τους ιδιοκτήτες τον Ζεϊνέλ και τον Ντέμη.
Άγρια την πλήρωσε η Πόβλα (γνωστή κι αυτή από τον 13ο αιώνα!) που έγινε ...Αμπελώνας. Το ίδιο η Λαμπανίτσα το Καλπάκι η Κάργιανη η Κωστάνα κι η Ντόλιανη που μετατράπηκαν σε ...χλωρίδα (Ελαταριά, Ελαία, Αχλαδέα, Μηλέα, Γερωπλάτανος).
Η Αρπίτσα και το Πιτσάρι μετατράπηκαν έτσι για αλλαγή σε ....πανίδα (Πέρδικα, Αετός). Αντίθετα, το χωριό του Λύκου, μετατράπηκε σε μια ποιητικότερη ...Χαραυγή.
Μετά ήρθαν τα ...νερά : Πολυνέρι, Κρυόβρυση, Κρυονέρι, Κρυσταλλοπηγή, Νεροχώρι, Βρυσοπούλα, σκέτο Βρύση και γενικά τα υγρά όπως το λάδι (Λαδοχώρι).
Στη φούργια της μεγάλης αλλαγής παρασύρθηκε και η ωραιότατη ονομασία Βέλλιανη, η οποία έγινε ...Χρυσαυγή (και ποιητική φλέβα οι δυσκοίλιοι!). Και Αργυρότοπος μας προέκυψε και Πολύδροσο!
τελικά έβγαλαν και το ονοματάκι τους τα σαϊνια των μετονομασιών : Μετέτρεψαν τη Γλούστα σε ....Κεφαλο-χώρι. Οι ...κεφάλες!
Υπήρξαν όμως και περιπτώσεις χωριών που ενώ στην αρχή αντιστάθηκαν στα νέα ονόματα, τελικά υπέκυψαν στη μοίρα τους. Ανεξήγητο παράδειγμα η ιστορική Πλησίβιτσα, που αφού έγινε στην αρχή Παράβρυσον για κάποιο διάστημα, τεικά κούρνιασε στο ...κάδρο της (Πλαίσιο). Ακόμα, υπάρχουν χωριά που ούτε ν' ακούσουν δε θέλουν το παλιό τους όνομα. Παράδειγμα η Κεστρίνη. (Περιοχες που κατοικοιθηκαν από Μικρασιάτες μετά το 1922, όπως η Νέα Σελεύκεια έξω από την Ηγουμενίτσα, δικαίως έδωσαν το όνομα τους στην περιοχή, αφού αυτοί την πρωτοκατοίκησαν. )
Υπάρχουν όμως και χωριά που κατάφεραν να ξανασμίξουν με την ιστορία τους. Ο Άγιος Γεώργιος ξανάγινε Γαρδίκι σε πείσμα των μετονομασιών, και το κρυφτούλι με την ιστορία πήρε τέλος.
Μήπως θα έπρεπε να ακολουθήσουν πολλά χωριά ακόμη;
του Μιχάλη Πασιάκου
προέδρου του ΚΙΜΕΘΕ
　
από εφημερίδα Τα Νέα των Φιλιατών


　
σχόλιο : και αυτά μόνο στην Ηπειρο! Σε Μακεδονία και Θράκη έγινε όργιο και με προκλητικές ονομασιες από ονόματα μακεδονομάχων σε χωριά με σλαβόφωνους, ή και καθαρά στρατιωτικής ορολογίας ονόματα (Πρόμαχοι, Εύζωνοι, κλπ)

σχόλιο : to idio ekanan kai stin Attikoviotia me ta arvanitohoria opou to Liopesi egine Paiania, to Kriekuki egine Erithres to Mazi egine Polydendri, to Bua Shpata th glitwse menontas miso, Spata etc etc..

σχόλιο : Και στη Ρούμελη έχει γίνει το ίδιο. Το Βραχώρι μετονομάστηκε σε Αγρίνιο, τα Σάλωνα έγιναν Άμφισσα, το Ζητούνι έγινε Λαμία, ο Έυριπος έγινε Χαλκίδα.