Ομιλία στην εκδήλωση στο Φιλιάτι στις 28.8 "50 χρόνια Θεσπρωτοί μετανάστες στη Γερμανία"

e-mail που λάβαμε



Σας στέλνω την ομιλία μου και φωτογραφίες από την έκθεση φωτογραφιών στους Φιλιάτες ,που παρουσιάστηκαν στα πλαίσια της εκδήλωσης"50 χρόνια Έλληνες κααι Θεσπρωτοί στη Γερμανία".Φωτογραφίες από τις εκδηλώσεις που έγιναν 27& 28.08. θα σας αποστείλω σύντομα.

Δημήτρης Ζώης

Αγαπητέ πατέρα Μεθόδιε,

Θέλω να σας ευχαριστήσω θερμά που η Μητρόπολη «αγκάλιασε» την εκδήλωση αυτή. Ευχαριστώ θερμά και τους πατέρες της Ι.Μ. Γηρομερίου, που στήριξαν την εκδήλωση αυτή, καθώς το δήμαρχο και το δήμο Φιλιατών που βοήθησαν στην υλοποίηση αυτής της εκδήλωσης «50 χρόνια Έλληνες και Θεσπρωτοί μετανάστες στη Γερμανία».

Θα ήθελα στο σημείο αυτό να ευχαριστήσω και τον Δημήτρη Σκεύη για την αξιέπαινη βοήθεια που πρόσφερε.

Αγαπητοί προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι!

Θα ήθελα, στο ξεκίνημά μου, να εκφράσω τους πιο θερμούς χαιρετισμούς των προέδρων της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Γερμανίας του Κώστα Δημητρίου και του προέδρου της Ομοσπονδίας Ηπειρωτών Ευρώπης του Σπύρου Κωσταδήμα.

Τόσο με τους Έλληνες της Γερμανίας όσο με τους Ηπειρώτες στην Ευρώπη, όπως είπα και στην ομιλία μου στην Ηγουμενίτσα, μας ενώνουν πολλά. Μας ενώνει κυρίως, η αγάπη και η αγωνία για τον τόπο μας και την Ελλάδα, αλλά και η αγωνία τι θα απογίνει με την Ελλάδα. Τους θέλουμε πάντα δίπλα μας και απευθύνουμε στους εκπροσώπους του νομού μας, και στον κ.Μαντά που είναι εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ στο νομό Θεσπρωτίας, πως πρέπει να γνωρίσουμε και να αφουγκραστούμε τα οράματά τους αλλά και την επιθυμία τους να δημιουργηθούν σχέσεις συνεργασίας που θα έχουν στόχο να δημιουργηθούν μαζί τους συνδετικοί κρίκοι με την Ελλάδα, την Ήπειρο και τη Θεσπρωτία.

Εκφράζουν και οι δυο τους μαζί με μένα τη λύπη και την πικρία τους, γι’ αυτούς που θα μπορούσαν και ίσως είχαν και την ηθική υποχρέωση να στηρίξουν οικονομικά τις φετινές εκδηλώσεις που ήταν αφιερωμένες στους Θεσπρωτούς μετανάστες της Γερμανίας.

Σήμερα ελπίζω όλοι μας να προσέξουμε αυτά που θα πω κι εύχομαι να μπορέσουμε να αντιληφθούμε το μέγεθος αυτών των θεμάτων που θα αναφέρω, όλοι μας.

Φέτος οι εκδηλώσεις είχαν επετειακό χαρακτήρα 50 χρόνια ή καλύτερα 52 χρόνια μετανάστευσης στη Γερμανία, κι αναφερόταν στο μετανάστη της Γερμανίας της 1ης γενιάς. Στόχος ήταν να θυμηθούν οι παλαιότεροι και να γνωρίσουν οι νεότεροι.

Ελπίζω του χρόνου στις εκδηλώσεις που θα γίνουν στη Θεσπρωτία, κι ιδιαίτερα στο Φιλιάτι, να δοθεί η ευκαιρία να αναπτυχθούν θέματα που αφορούν την περιοχή των Φιλιατών, αλλά και της Θεσπρωτίας. «Πρωταγωνιστές» θα είναι η 2η γενιά των Ελλήνων μεταναστών που ζουν στη Γερμανία.

Θα πρέπει να γνωρίζετε πως πολλοί της 2ης γενιάς δεν έρχονται πλέον στη Θεσπρωτία. Κάνουν διακοπές στην Ibiza της Ισπανίας, στους Κανάριους Νήσους, στην Antalya της Τουρκίας ή στην καλύτερη περίπτωση στη Ρόδο και στην Κρήτη. Δεν παντρεύονται στο «Διόνυσος», στον κάμπο, αλλά στη Γερμανία ή ρομαντικά στη Σαντορίνη. Τους είναι εντελώς άγνωστη ή και αδιάφορη η Θεσπρωτία και ο συνδετικός κρίκος που ήταν οι γονείς τους δεν υπάρχει πια ή έχει σπάσει. Ας προβληματιστούμε και το μέλλον θα δείξει αν αντιλαμβανόμαστε αυτά τα θέματα, καθώς κι αν θέλουμε να υπάρχουν γέφυρες που θα δώσουν τη δυνατότητα επικοινωνίας με τους θεσπρωτικής καταγωγής πολίτες άλλων χωρών. Αυτό θα μπορούσε να έχει πολλαπλά οφέλη και για τον τόπο μας.

Το παράδειγμα των θεσπρωτικής καταγωγής Αμερικανών πολιτών που έχουν κόψει κάθε γέφυρα επαφής με τη Θεσπρωτία πρέπει να προβληματίσει.

Ελπίζω τα σχολεία των Φιλιατών, οι συνάδελφοί μου και οι μαθητές των σχολείων, να ασχοληθούν με το θέμα της μετανάστευσης των ανθρώπων από την Ήπειρο και την περιοχή των Φιλιατών. To KΠΕ Φιλιατών κι ο υπεύθυνος Μάρκος Νικολάου είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν με τα σχολεία των Φιλιατών και θέλω να πιστεύω, πως ο δήμος θα συνεργαστεί και θα στηρίξει το ΚΠΕ Φιλιατών. Το ΚΠΕ Φιλιατών είναι πρόθυμο και θα μπορούσε να συμβάλλει και στην υλοποίηση προγραμμάτων που θα έχουν στόχο την γνωριμία των παιδιών της 3ης γενιάς μεταναστών από τη Γερμανία που έχουν ρίζες από τη Θεσπρωτία με τον τόπο μας, τη Θεσπρωτία. Ίσως έρθουν σε επαφή και τα σχολεία μας με τους πολυάριθμους θεσπρωτικής καταγωγής Αμερικανούς.

Με την ενασχόλησή αυτή θα διαπιστώσουν με έκπληξη πως οι Ηπειρώτες ξενιτεμένοι πάντα στάθηκαν δίπλα, όχι μόνο στους ανθρώπους της Ηπείρου, αλλά και στην Ελλάδα. Δεν μπορώ να τους αναφέρω όλους. Θα σταθώ μόνο στο γνωστό μας Χατζηκώστα, που έφυγε 14 χρονών από την Ήπειρο και το όνομά του έχει συνδεθεί με το γνωστό νοσοκομείο στα Γιάννενα που είναι μια από τις πολλές δωρεές του. Το Ίδρυμα Λάτση και το Λάτση που είχε εντολή από την Ηπειρώτισσα μάνα του να βοηθά κοινωφελείς προσπάθειες Ηπειρωτών. Και τελευταία, κι εδώ θέλω να σταθώ λίγο, το νοσοκομείο που έχουμε στο Φιλιάτι. Αυτό χτίστηκε, εξοπλίστηκε, επανδρώθηκε και συντηρήθηκε για αρκετά χρόνια με έξοδα κυρίως μεταναστών της Αμερικής που κατάγονταν από τα χωριά των Φιλιατών. Πολλοί πιστεύουν πως ο Πέτρος Μπέμπης ήταν ο μεγάλος ευεργέτης. Την απάντηση τη δίνει ο ίδιος όταν έγραψε 3 χρόνια πριν από το θάνατό του: «Προσωπικώς δεν υπήρξα παρά ένας λιτός και ταπεινός ιεραπόστολος και οι μόνοι κόποι μου ήταν να περιφέρω αυτοπροσώπως το δίσκο των εράνων και εισφορών στην Αμερική ,στο Καναδά και στην Αίγυπτο όπου υπήρχαν ξενιτεμένοι μας, γενναίοι στη ψυχή και πλούσιοι σε ανώτερα αισθήματα και φιλοπατρία μέχρι ψυχώσεως. Και συνεχίζει παρακάτω. «…ας είναι ευλογημένες οι ψυχές των Ξενιτεμένων μας που με τον ιδρώτα των στάθηκε δυνατή η ανέγερση και η συντήρηση του νοσοκομείου στους Φιλιάτες».

Ο Πέτρος Μπέμπης συγκέντρωσε ένα τεράστιο ποσό για εκείνη την εποχή. Ήταν δωρεές κύρια από μετανάστες της Αμερικής, που είχαν καταγωγή από τα χωριά των Φιλιατών.



Σήμερα βρισκόμαστε εδώ για να τιμήσουμε όλους αυτούς που πριν από πάνω από 50 χρόνια έφυγαν από τα χωριά τους και πήγαν στη Γερμανία. Στη Γερμανία πήγαν κάτω από απίστευτες συνθήκες και συνέβαλαν στο οικονομικό της θαύμα. Παράλληλα η Θεσπρωτία γνώρισε από τους Θεσπρωτούς μετανάστες της Γερμανίας μια οικονομική ανάπτυξη, πρόσκαιρη κι άναρχη, που άλλαξε όμως αναμφίβολα την όψη του νομού.

Θα ήθελα να θυμίσω σ΄ αυτούς που πρωτοξεκίνησαν να πάνε στη Γερμανία τις ουρές στη Νομαρχία της Ηγουμενίτσας για την απόκτηση διαβατηρίου, την επίσκεψη στα γραφεία των βουλευτών για να κάνουν «κάτι» για την απόκτηση της βεβαίωσης πολιτικών φρονημάτων ή τα μέσα που έβαζαν για να πάνε στη Γερμανία. Θα ήθελα να τους θυμίσω το ταξίδι τους με το Κολοκοτρώνη, ένα σαπιοκάραβο που τους πήγαινε στην Ιταλία και μετά με τρένα στη Γερμανία στο σταθμό του Μονάχου. Αποκεί γινόταν « η διανομή» σ΄ όλη τη Γερμανία.

Πολλοί είχαν δει αυτή τη μορφή μετανάστευσης στη Γερμανία ως σύγχρονα σκλαβοπάζαρα. Άλλοι τα παρουσίασαν, τότε, ως ευλογία Θεού. Ο Max Frisch φιλόσοφος και συγγραφέας πιο εύστοχα ανέφερε τότε, πως «ζητήθηκαν εργατικά χέρια κι ήρθαν άνθρωποι στη Γερμανία».

Ο συμπατριώτης μας από την Πόβλα, ο γνωστός συγγραφέας γνωστός και στην Ευρώπη, ο Σωτήρης Δημητρίου, έγραψε για τις εκδηλώσεις που έγιναν 8.08. μέχρι 13.08. στην Ηγουμενίτσα:

«Διαφωνώ με την ομόθυμη θέση των αφηγητών, ότι έφυγαν λόγω φτώχειας. Δεν είναι φτωχή η Ήπειρος. Όπως το βλέμμα βλέπει τα άσχημα αν έχει ήδη την ασχήμια, έτσι και ο νους βλέπει τη φτώχεια αν είναι ήδη φτωχός. Φανταστείτε μόνον ότι επί κατοχής ο κόσμος στα χωριά έζησε. Επί δημοκρατίας και επί Ελευθερίας ανακάλυψαν τη φτώχεια; Και συνεχίζει. Θεωρώ ότι δεν βοήθησε - αντιθέτως- η πολιτική ηγεσία τους ανθρώπους των χωριών μας, να ζήσουν και να προκόψουν στον τόπο τους».



Αναμφισβήτητα όμως η Θεσπρωτία γνώρισε από τους Θεσπρωτούς μετανάστες της Γερμανίας μια οικονομική ανάπτυξη, άναρχη και συνάμα πρόσκαιρη, που άλλαξε όμως την όψη του νομού.

Πρώην ταχυδρόμος της Πέρδικας, που βρίσκεται κοντά στα Σύβοτα της Ηγουμενίτσας, αναφέρει πως μόνο στην Πέρδικα και τα γύρω χωριά, αρχές της δεκαετίας του ’70, τα μάρκα που έρχονταν τότε από τη Γερμανία έφταναν τα 17 εκατομμύρια δρχ. το μήνα, με τεράστια οφέλη στην τοπική οικονομία. Αξιοσημείωτο είναι οι δεκάδες άνθρωποι του χωριού που έβρισκαν δουλειά κυρίως στην οικοδομή. Παράλληλα οι άνθρωποι στη Θεσπρωτία που έμειναν στο νομό, γνώρισαν μια ταχύτατη βελτίωση των συνθηκών στέγασης και διαβίωσης.

Δεν θα ήταν υπερβολή αν έλεγα, πως και το Φιλιάτι γνώρισε κάτι παρόμοιο. Αν κοιτάξουμε γύρω μας, σχεδόν κάθε σπίτι χτίστηκε με μάρκα που βγήκαν με πολύ κόπο και ιδρώτα από τους ξενιτεμένους. Από αυτούς τους Θεσπρωτούς της Γερμανίας της 1ης γενιάς που επένδυσαν τα όνειρά τους στον τόπο τους και στην πατρίδα τους.

Ανώτερος υπάλληλος της Τράπεζας της Ελλάδας, που σήμερα είναι συνταξιούχος και η σύζυγός του κατάγεται από τη Θεσπρωτία, το επιβεβαιώνει αυτό αναφέροντας, πως οι Τράπεζες της Θεσπρωτίας διέθεταν τη δεκαετία του ογδόντα, πάρα πολλούς λογαριασμούς καταθέσεων σε συνάλλαγμα με ασυνήθιστα μεγάλα ποσά συναλλάγματος, κυρίως μάρκα. Στην Τράπεζα της Ελλάδας γνώριζαν την πηγή και τους κατόχους αυτών των χρημάτων. Αυτό είναι εντυπωσιακό όταν σήμερα δηλώνουν δυσκολίες στον εντοπισμό των «πατριωτών» που έχουν καταθέσεις στην Ελβετία ή διατηρούν Offshore εταιρίες για την αποφυγή πληρωμής φόρων στην Ελλάδα.

Αυτή ήταν η μια όψη του νομίσματος. Ας πούμε η καλή, η ωραία.

Υπάρχει και η άλλη. Ο τότε ξενιτεμός των νέων ηλικίας 20-40 ετών στη δεκαετία του ΄60, δηλ. στην πιο παραγωγική ηλικία, είχε μεγάλες επιπτώσεις στην εθνική οικονομία. Θα αναφέρω μόνο πως ο ξενιτεμός, η μεγάλη έξοδος των φτωχών του Νότου στον πλούσιο Βορρά, (όπως λένε Γερμανοί κοινωνιολόγοι), έχουν οδηγήσει σήμερα μαζί με την αστυφιλία τα χωριά της Θεσπρωτίας και κυρίως τα χωριά των Φιλιατών στην ερήμωσή τους. Τολμώ να προβλέψω, πως ανυπολόγιστες και δραματικές επιπτώσεις θα φανούν σύντομα και στο Φιλιάτι. Αιτία θα είναι η έλλειψη σοβαρής κι υπεύθυνης πολιτικής, καθώς και στρατηγικής ώστε να αντιστραφεί, αν μπορεί να αντιστραφεί, αυτή η απαισιόδοξη πρόβλεψη, ιδιαίτερα σήμερα που ζούμε ένα νέο κύμα μετανάστευσης νέων. Αυτή τη φορά οι μετανάστες είναι όμως μορφωμένοι άνθρωποι, που πηγαίνουν κυρίως στη Γερμανία, που κι αυτή τη φορά επιλέγει, με τον τρόπο της, τα μυαλά του Νότου και κυρίως της Ελλάδας.

Παράλληλα σήμερα είναι ολοφάνερες και οι επιπτώσεις, κυρίως στην υγεία των υπερήλικων συνταξιούχων που εργάστηκαν στη Γερμανία κάτω από δύσκολες συνθήκες. Το κόστος για το ελληνικό σύστημα υγείας, απ΄όσο γνωρίζω, δεν έχει υπολογιστεί και ίσως θα είναι άξιο λόγου να ερευνηθεί επιστημονικά.

Πριν δούμε την ταινία –ντοκιμαντέρ, που κάνει οποιαδήποτε αναφορά μου στους μετανάστες της 1ης γενιάς περιττή, θα θελα να φωτίσω μια πτυχή της μετανάστευσης στη Γερμανία, αυτή που προσπάθησα να φωτίσω στην κεντρική εκδήλωση που έγινε στην Ηγουμενίτσα, είναι τα παιδιά της δεκαετίας του ΄60, που έμειναν στην Ελλάδα στον παππού και τη γιαγιά ή σε άλλα συγγενικά πρόσωπα. Μεταξύ αυτών ήταν και ο αδερφός μου, ο Στέφανος, που τον έχασα πρόωρα πριν από μερικούς μήνες ύστερα από μια άνιση μάχη που έδωσε με τον καρκίνο.

Το γεγονός αυτό με σημάδεψε βαθύτατα.

Μέσω της ασθένειάς του γνώρισα τις δυο Ελλάδες, τους γιατρούς ταχυδακτυλουργούς, όπως έλεγε κι ο ίδιος, αυτούς που εξαφάνιζαν τα 50άρικα και ήταν όλο υποκρισία όταν ήδη γνώριζες την αλήθεια. Γνώρισα όμως και τους γιατρούς-ανθρώπους που ήξεραν να στηρίξουν τον άνθρωπο στις δύσκολες ώρες του. Αυτούς που με αξιοπρέπεια αντιμετωπίζουν την αδιαφορία του Κράτους και των συνυπεύθυνων που οδήγησαν τον ελληνικό λαό μας σ΄ αυτή την κατάσταση.

Ο αδερφός μου στάθηκε αφορμή για μένα να αγωνιστώ για την υλοποίηση αυτής της εκδήλωσης, να φωτίσω μια πτυχή της μετανάστευσης, αλλά και να αγωνιστώ για μια άλλη Ελλάδα.



Ο αδερφός μου ήταν ένα παιδί βαλίτσα, όπως η σύγχρονη Παιδαγωγική τα ονομάζει. Παιδιά βαλίτσα χαρακτηρίστηκαν τα παιδιά της μετανάστευσης στη Γερμανία, που στη δεκαετία του ’60 και μέχρι στις αρχές της δεκαετίας του ΄70 , έμειναν στην Ελλάδα στη γιαγιά και στον παππού ή σε άλλα συγγενικά πρόσωπα και πολλές φορές άλλαζαν περιβάλλον .

Έτσι κι ο αδερφός μου με σταθμούς στη ζωή του Φοινίκι-Γερμανία-Φιλιάτες-Λάρισα-Αθήνα βίωσε κι αυτός, αυτό που μεγάλος αριθμός των παιδιών της δεκαετίας του ’60 έζησαν.

Έρευνες του Παν/μίου του Αμβούργου, που βασίζονται σε μελέτες μιας ερευνήτριας παιδί Ελλήνων μεταναστών, αναφέρουν πως το 69,7%,δηλ.σχεδόν το 70%,των παιδιών των Ελλήνων μεταναστών της δεκαετίας του ’60 μπορούν να χαρακτηριστούν ως παιδιά βαλίτσα. Στη Θεσπρωτία το ποσοστό αυτό ίσως να ήταν και μεγαλύτερο. Από τις αρχές της δεκαετίας του ‘70 αρχίζει η μείωση του αριθμού αυτών των παιδιών.

Κυριότεροι λόγοι της μείωσης ήταν: Τα ομόσπονδα κρατίδια της τότε Δυτ. Γερμανίας γίνονται πιο ανεκτικά απέναντι στο θέμα της συνένωσης των οικογενειών των μεταναστών, αλλά και οι Έλληνες μετανάστες συνειδητοποιούν πως η επιστροφή τους αναβάλλεται με άγνωστη την ημερομηνία. Η μελέτη αναφέρει επίσης, πως στα παιδιά που έχουν βιώσει μια μακρόχρονη απουσία των γονέων, κυρίως τα πρώτα 8-9 χρόνια, έχει δημιουργηθεί το αίσθημα της εγκατάλειψης με αποτέλεσμα ένα αγεφύρωτο ρήγμα στις σχέσεις αυτών των παιδιών με τους μετανάστες γονείς τους.

Αυτά τα στοιχεία όμως δεν δίνουν απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα που βασανίζουν έναν άνθρωπο σε πολύ δύσκολες ώρες. Ούτε δίνουν απαντήσεις σε τραυματικές εμπειρίες που έκανε, όπως πολλά παιδιά μεταναστών της δεκαετίας του ΄60. Κύριο ερώτημα παραμένει, πως είναι δυνατό να αφήνεις τα παιδιά σου; Είναι ακατανόητο όταν η απουσία του πατέρα διαδέχεται κι αυτή της μάνας. Ούτε μπορείς να κατανοήσεις όταν ένα μωράκι το φέρνουν από τη Γερμανία στο χωριό, ζει με τη θεία του και την αποκαλεί μαμά,όπως έγινε με μένα. Είναι κατανοητό, όταν αδερφός που γεννιέται στη Γερμανία και μεγαλώνει με τους γονείς να θεωρείται τυχερός και προνομιούχος. Πολλά, δύσκολα και βασανιστικά ερωτήματα και απαντήσεις ικανοποιητικές σε τόσο δύσκολες ώρες είναι δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο να δώσεις.

Ίσως την απάντηση να δίνει μια μάνα από ένα χωριό της Θεσ/τίας.

« Ήμουν 25 χρονών κι είχα ήδη 3 κορίτσια. Άφησα στα πεθερικά μου τις 2, και στην κουνιάδα μου που ήταν σε διπλανό χωριό την άλλη. Είμασταν τόσο φτωχοί που εσείς οι νέοι δεν μπορείτε να φανταστείτε. Έπρεπε να δουλέψω με τον άντρα μου. Συντηρούσαμε τα πεθερικά μου, αλλά και την κουνιάδα μου με τα λεφτά που στέλναμε. Τις κόρες μου τις σκεφτόμουν πάντα και δούλευα για την προίκα τους. Στη Γερμανία έκανα όλες τις δουλειές είπε κλαίγοντας. Η κόρη η μία δε μου μιλάει τώρα…».

Παρόμοια τραύματα, είμαι σίγουρος γι’ αυτό, έχουν υποστεί και οι μάνες που άφησαν τα παιδιά τους. Αυτή όμως είναι μια άλλη θλιβερή πτυχή της μετανάστευσης της δεκαετίας του ΄60.



Κλείνοντας, θα ΄θελα να μεταφέρω σε σας και στον πολιτικό κόσμο τη θλίψη πολλών φίλων μου, παιδιά της 2ης γενιάς μεταναστών για το κατάντημα της Ελλάδας. Η ξάδερφή μου η Ελένη Κωνσταντίνου, με ρίζες από το Ξέχωρο ,που είναι στέλεχος σε μεγάλο δικηγορικό γραφείο στη Φραγκφούρτη και νομικός σύμβουλος σε μεγάλες εταιρίες στη Γερμανία, αναρωτιέται αν υπάρχουν πολλοί που πληρώνουν στην Ελλάδα σχεδόν εξαψήφιο αριθμό φόρους όπως αυτή. Επίσης δεν ήταν λίγοι που μου ανέφεραν τα σκανδαλώδη προνόμια των βουλευτών και κυβερνητικών παραγόντων στην Ελλάδα, την έλλειψη ηθικής και την ατιμωρησία που υπάρχει στην Ελλάδα και προβάλλονται στη Γερμανία. Είμαι βέβαιος πως μερικοί θα μπορέσουν να θίξουν ενδιαφέροντα θέματα του χρόνου σε ημερίδα που προβλέπεται να γίνει.

Ως παιδί μεταναστών που γεννήθηκε κι έζησε πολλά χρόνια στη Γερμανία και βρίσκεται πολλές φορές ανάμεσα στις δύο χώρες και στους δύο πολιτισμούς, καλώ αρχικά τους συναδέλφους μου να εμπεδώσουν άλλες νοοτροπίες στους μαθητές μας. Η εμπέδωση κυρίως της ιδέας της κοινωνικής αλληλεγγύης είναι το ζητούμενο σήμερα. Την τοπική αυτοδιοίκηση και τον πολιτικό κόσμο της Θεσπρωτίας και της Ελλάδας καλώ να σταθούν σήμερα στο ύψος των αναγκών του λαού μας. Είναι ανάγκη να δημιουργηθεί η Ελλάδα, με τα δικά της χαρακτηριστικά, που θα είναι ευρωπαϊκού τύπου, χωρίς τις νοοτροπίες βαλκανικού τύπου που εμπεδώθηκαν τα τελευταία 40 χρόνια από αυτούς που έχουν τεράστιες ευθύνες και είναι συνυπεύθυνοι για την ελληνικού τύπου οικονομική κρίση που βιώνει σήμερα ο λαός μας.

Νοοτροπίες όπως στο πρόσφατο παρελθόν στο Φιλιάτι είναι απαράδεκτες, αν όχι τριτοκοσμικές. Πρέπει να αναφέρονται κι οι υπεύθυνοι θα πρέπει να το γνωρίζουν αυτό.

Παράλληλα βλέπω πως η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια απαξιώθηκε από τα μέσα ΜΜΕ της Γερμανίας όσο καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα τα τελευταία 60 χρόνια. Αυτό ήταν λόγος προστριβών με πολλούς φίλους μου στη Γερμανία. Πρέπει να κατανοήσουμε κι εμείς όμως, πως ίσως ο ελληνική μυθολογία,της Ευρώπης πάνω στο ταύρο Δία να μη φτάνει. Δεν πρέπει όμως η Ευρώπη να είναι η Ευρώπη των Αγορών και των Τραπεζών. Επιθυμούμε όλοι στην Ευρώπη, αυτό λέω στους φίλους μου Γερμανούς, μια ευρωπαϊκή Γερμανία κι όχι μια γερμανική Ευρώπη. Επιθυμούμε μια Ευρώπη των λαών, των πολιτών, των πολιτισμών, της αλληλεγγύης και κοινωνικής δικαιοσύνης. Γνωρίζω στους φίλους μου Γερμανούς, πως η Γερμανία σήμερα προκαλεί την αγανάκτηση της Ελλάδας και κάνει αρκετούς γείτονές της να τη κοιτούν καχύποπτα.

Εμείς στο πρόσφατο παρελθόν έχουμε απλώσει το χέρι της φιλίας. Δεν πρέπει να το ξεχνάνε.Εμείς θα πρέπει, ιδιαίτερα αυτούς τους καιρούς, να σεβόμαστε και να τιμούμε αυτούς τους Γερμανούς Φιλέλληνες που πάντα στάθηκαν στο πλευρό μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όταν στην περίοδο της Χούντας μας συμπαραστάθηκαν δημοκράτες Γερμανοί. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε αυτούς τους Γερμανούς που ήρθαν να πολεμήσουν για την ελευθερία της Ελλάδας το 1821. Δεν πρέπει να ξεχνάμε 22 από αυτούς τους νέους που στάθηκαν δίπλα στους Έλληνες κατά την έξοδο του Μεσολογγίου και σκοτώθηκαν όλοι. Η Ελλάδα τους τιμά κάθε χρόνο από την εποχή του Καποδίστρια και βρίσκονται θαμμένοι στον κήπο των ηρώων στο Μεσολόγγι.

Σήμερα στις ελληνογερμανικές σχέσεις έχει δημιουργηθεί ένα ρήγμα. Ο ελληνογερμανικός σύλλογος «Φιλία» του Velbert και ο πρόεδρός του κ.Richter, της πόλης που γεννήθηκα και μεγάλωσα εγώ και η σύζυγός μου, τονίζουν την ανάγκη να χτίσουμε γέφυρες και να ξεπεράσουμε το ρήγμα που έχει δημιουργηθεί στις ελληνογερμανικές σχέσεις.

Νομίζω πως αυτό πρέπει να γίνει, πρέπει να γίνει στο πλαίσιο μιας άλλης Ευρώπης. Μιας Ευρώπης των ανθρώπινων αξιών.

Τελειώνοντας θα ήθελα να θυμίσω σ΄όλους μας τα λόγια της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη, που κι αυτή όπως ο αδερφός μου είχαν το ίδιο πάθος, το τσιγάρο. «Εμείς οι Έλληνες δεν έχουμε πολλά πράγματα. Έχουμε όμως μια πλούσια Ιστορία, έχουμε τα ήθη κι έθιμά μας, έχουμε την εθνική κληρονομιά και τον πολιτισμό μας, αν χαθούν όλα αυτά από την Ελλάδα θα χαθούμε κι εμείς».

Ας στηριχτούμε σ΄αυτά.

Σας ευχαριστώ!



Sas stelno to xairetismo tou proedrou tis omospondias Ipiroton Europis ,Spyrou Kostadima gia tin ekdilosi stous Filiates (27&28.08.).Tis ekdilosis stin Igoumenitsa 8.08.-13.08. an endiaferi tha wreite steicheia (you tube,katoci k.a.).

Tha ithela na anafero pos 1.o Olig Igoumenitsa arnithike na chrimatodotisi tiw ekdilosis 2.Tin Apousia tou k.Mpeza kai ton dimarchon Filiaton ke kirios tis Paramythias apo tin kentriki ekdilosi stin Igoumenitsa.Sthn kentriki ekdilosi pareyrethikan os omilites :Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Γερμανίας κ.Δημητρίου,ο πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Ευρώπης κ.Κωσταδήμας και ο καθηγητής του τμήματος Φ.Π.Ψ. του Παν/μίου Ιωαννίνων κ.Γκότοβος.Την εδήλωση χαιρέτισαν εκπρόσωπος της Μητρόπολης,ο πρώην υφυπουργός Χρήστος Ζώης,εκπρόσωπος της ΕΡΤ - σκηνοθέτης και παραγωγός της εκπομπής "Ελλήνων Δρώμενα"κ.Τσάβαλος .Χαιρετισμούς απέστειλαν ο δήμαρχος της αδελφοποιημένης πόλης Velbert(Γερμανία) και ο γερμανοελληνικός Σύλλογος 'Φιλία" του Velbert.

Diavaste osa nomizete oti teriazoun.

Sti diathesi sas



Filika

Dimitris Zois

Αγαπητοί προσκεκλημένοι,
Ευχαριστώ τον αγαπητό μου συνάδελφο Δημήτρη Ζώη για την πρωτοβουλία που πήρε να οργανώσει τις εκδηλώσεις αυτές που είναι αφιερωμένες στα ΠΕΝΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ και ακόμη για την πρόσκληση που μου απηύθυνε να παρουσιάσω κι εγώ τις δικές μου σκέψεις για το θέμα αυτό.
Δυστυχώς όμως για λόγους που ξεπερνούν τη θέλησή μου αδυνατώ να βρεθώ στη δεύτερη εκδήλωση στους Φιλιάτες. Θα προσπαθήσω στο σύντομο χαιρετισμό ν΄αναφέρω μερικές σκέψεις για τη ηπειρωτική αποδημία.
Η ηπειρωτική αποδημία προς τη Γερμανία άρχισε με την υπογραφή της ελληνογερμανικής συμφωνίας το Μάρτιο του 1960. Σε πολλούς από εμάς θα είναι γνωστές οι εικόνες της εποχής εκείνης από προσωπικές εμπειρίες και στους νεότερους από τα δημοσιεύματα των εντύπων της εποχής.
Πολλά από τα στοιχεία που θα αναφέρω προέρχονται από τις προσωπικές μου εμπειρίες, αφού ο ίδιος βρίσκομαι πάνω από σαράντα χρόνια στη Γερμανία. Ακόμη προέρχονται και από τις αφηγήσεις άλλων αποδήμων τις πρώτης γενιάς. Και τέλος αρκετά έχουν γραφεί και για το θέμα αυτό.
Η ηπειρωτική αποδημία προς τη Γερμανία άρχισε με την υπογραφή της ελληνογερμανικής συμφωνίας το Μάρτιο του 1960.
Ουρά στα κατά τόπους γραφεία του ελληνικού υπουργείου Εργασίας που έκαναν προτάσεις για το ποιος θα πάει στη Γερμανία. Γέμιζαν τα γραφεία των βουλευτών από τους υποψήφιους μετανάστες που τους παρακαλούσαν να παρέμβουν για να πάρουν την πολυπόθητη κάρτα. Και τέλος ουρά στα γραφεία της Γερμανικής Επιτροπής στη Βεραντζέρου στην Αθήνα , η οποία μετά από εξονυχιστικές εξετάσεις, έκανε την τελική επιλογή. Τα κριτήρια ήταν η υγεία και η παραγωγική ηλικία (18-45 ετών).

Και μετά η προετοιμασία της αναχώρησης. Με μια χρωματιστή ή καρώ βαλίτσα με ένα κομποσκοίνι στη μέση, για να μην ανοίγει επειδή ήταν φτηνή, με λίγα πράγματα μέσα, αναχωρούσε ο μετανάστης, με ένα άθλιο καράβι από τον Πειραιά για να φτάσει στην Ιταλία και από εκεί σιδηροδρομικώς στη Γερμανία. Μόλις έφταναν εκεί, τους πήγαιναν στους λεγόμενους "ξενώνες" ή κοινώς "παράγκες" των βιομηχανιών. Δούλευαν όσο το δυνατό περισσσότερες ώρες με σκοπό να μαζέψουν πολλά χρήματα για να τα στείλουν στην Ελλάδα για να ζήσει η οικογένεια που έμεινε εκεί, να χτίσουν ένα σπίτι κλπ., κλπ.

Στη Γερμανία όλοι οι μετανάστες από τον ευρωπαϊκό νότο βαπτίστηκαν "γκασταρμπαϊτερ" που σημαίνει «φιλοξενούμενος εργάτης»
Από την άλλη πλευρά στην πατρίδα σε πρώτη φάση οι μετανάστες άφηναν γυναίκα και παιδιά μερικές φορές για αρκετά χρόνια, γιατί δεν υπήρχε δυνατότητα να τα πάρουν μαζί τους. Τα γρήγορα χρήματα ήταν ο στόχος , για να τα στείλουν στις οικογένειές τους για να καλυφθούν οι άμεσες ανάγκες.
Κατά τον κ. Ματζουράνη στο τέλος της πρώτης δεκαετίας το 12% των μεταναστών προερχόταν από την ΄Ηπειρο, το 57% από τη Βόρειο Ελλάδα, το 10% από την Ατττική, το 4% από τη Πελοπόνησσο, το 6% από την Κρήτη και τα Δωδεκάνησσα και το 10,5% από τη Στεριά Ελλάδα και τη Θεσσαλία.
Εκεί στο τέλος της πρώτης δεκαετίας άρχισαν να φέρνουν τις γυναίκες τους στη Γερμανία και άφηναν τα μικρά παιδιά τους στη γιαγιά και στον παππού. Το διάστημα αυτό δεν υπήρχε τρόπος να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο να μάθουν Ελληνικά και από τα Γερμανικά σχολεία είχαν το φόβο της αποξένωσης από την οικογένεια. Τέλος σιγά σιγά, οι πιο τολμηροί και θαρραλέοι αλλά και αυτοί που δεν είχαν άλλη λύση άρχισαν να φέρνουν μαζί με τις γυναίκες τους και τα παιδιά στη Γερμανία. Τότε στην εποχή της δικτατορίας, άρχισαν και οι πρώτοι αγώνες για την ελληνόφωνη εκπαίδευση.
Προτού συνεχίσω για την εκπαίδευση, θα ήθελα να αναφερθώ και στην επαγγελματική εξέλιξη των Ηπειρωτών.
Από το 1973 χαλάρωσαν οι διατάξεις που απαγόρευαν στους μετανάστες την ελεύθερη επαγγελματική ιδιότητα. Από τότε πολλοί Ηπειρώτες επένδυσαν σε επιχειρήσεις Εισαγωγών - Εξαγωγών, σε μπακάλικα, μπυραρίες και ιδιαίτερα σε εστιατόρια. Αυτό συνεχίστηκε και στη δεκαετία του 80. «Η πληθώρα όμως των εστιατορίων και η ανάμειξη σ΄ αυτά ανίδεων δημιούργησε κορεσμό και παρακμή που εξακολουθεί και σήμερα» έγραψε ο αείμνηστος πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Γερμανίας Κώστας Φώτου σε μια εισήγησή του.
Από τις αρχές του 80 μια άλλη μερίδα Ηπειρωτών επένδυσε σε τουριστικά γραφεία, καθαριστήρια ή άλλες σπάνιες επιχειρήσεις. Κατά τον κ. Φώτου τη δεκαετία του 80 ένα ποσοστό γύρω στο 20% εγκατέλειψε την εργασία του βιομηχανικού εργάτη και μεταπήδησε στον τομέα παροχής υπηρεσιών.

Από το τέλος της πρώτης δεκαετίας, που έφεραν μαζί τους την οικογένεια και τα παιδιά τους, υπήρχαν και υπάρχουν ακόμη σήμερα ένα μωσαϊκό σχολείων. Ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών, όπως είναι φυσικό, πηγαίνει στα γερμανικά σχολεία και από αυτά το λιγότερο από 40% παρακολουθούν τα τμήματα μητρικής γλώσσας, όπως λέγονται, όπου μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα. Από το έτος 1982-83 πολλαπλασιάστηκαν τα αμιγή ελληνικά σχολεία, οι απόφοιτοι των οποίων κατευθύνονται για σπουδές στην Ελλάδα.
Περνώντας τα χρόνια όλο και περισσότεροι φορείς ασχολούνταν με το σχολικό των ξένων παιδιών. Σύλλογοι γονέων, συνδικάτα, πολιτικά κόμματα (γερμανικά και ελληνικά), ΟΕΚ, οι κυβερνήσεις των χωρών και τέλος η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση. Θα ήθελα εδώ να σας αναφέρω εδώ τις θέσεις του συνδικάτου, όπου ήμουνα στο Δ.Σ. και υπεύθυνος περισσότερο από 25 χρόνια, στηριζόμενο στις θέσεις της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης, η οποία υποστηρίζει ότι ο κάθε ευτωπαίος πολίτης πρέπει να μιλά το λιγότερο τρεις (3) γλώσσες, ζητούσε όπως το κάθε ξένο παιδί θα πρέπει να μιλάει και να γράφει καλά τη γλώσσα της χώρας στην οποία ζει, δεύτερο να μαθαίνει την αγγλική που μιλιέται σ΄όλο τον κόσμο και σαν τρίτη γλώσσα να μιλάει τη μητρική γλώσσα τη δική του. Αυτό λειτούργησε για ένα διάστημα καλά όπου και οι δύο πλευρές διόριζαν δασκάλους για διδάσκουν τη μητρική γλώσσα στος ξένους μαθητές. Αυτοί όμως δεν διδάσκονταν σωστά την γερμανική γλώσσα με αποτέλεσμα να έχουν προβλήματα στο σχολείο. Το 2000 περίπου μετά από πίεση άρχισε η αντίστροφη μέτρηση. Στην Έσση στην αρχή και αργότερα (2005) στη Β.Ρηνανία Βεσταφαλία άρχισαν να κόβουν το μάθημα μητρικής γλώσσας να διορίζουν λιγότερους ή καθόλου δασκάλους για τη μητρική γλώσσα. Η ελληνική πλευρά ένα διαστημα άρχισε να στέλνει πληθώρα δασκάλων και καθηγητών. Το 2010 είχαμε στη Γερμανία 2400 δασκάλους και καθηγητές ενώ η Γερμανία σ΄όλον τον κόσμο 2000. Αργότερα που είχαμε δυσκολίες φτάσαμε στην άλλη πλευρά: με τον καινούργιο νόμο θέλουμε να τα καταργήσουμε όλα, να κλείσουμε τα σχολεία. Με την παράταση που δόθηκε το τελευταίο διάστημα θέλουμε να πιστεύουμε να βρεθεί και κάποια σωστή λύση. Εμείς σαν υπεύθυνοι φορείς πρέπει να τονίσουμε ότι για όλα τα οποία γίνονται πρέπει να υπάρχει σχέδιο, πρόγραμμα, για να επιτευχθεί με λιγότερα έξοδα μεγαλύτερη απόδοση.
Συμπεράσματα – προοπτικές
Η Πανηπειρωτική Ομοσπονδία Ευρώπης θέλει να συμβάλει στην εκμάθηση και διατήρηση της ελληνικής γλώσσας στις νέες και νέους της Ηπείρου στην Ευρώπη και σε όλον τον κόσμο. Για αυτό το θέμα μπορεί να στέλνονται δάσκαλοι στο εξωτερικό, εκεί όπου οι αρχές των κρατών υποδοχήςδεν το κάνουν. Δεν έχουμε φόβο και με την ύπαρξη αμιγών ελληνικών σχολείων, αρκεί αυτά να λειτουργούν με αυτά που η επιστήμη επιτάσσει. {Δεν μπορεί ένα μαθητής που δεν πήγε ποτέ να μάθει ελληνικά να πηγαίνει απο το γερμανικό σχολείο κατευθείαν στην δεύτερη τάξη Γυμνασίου (επειδή έχει προβλήματα στο γερμανικό σχολείο)}.
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ηπειρωτών Εξωτερικού κάνει εδώ και πέντε χρόνια και κάτι άλλο: Φέρνει νέες και νέους Ηπειρώτες απόλο τον κόσμο στα Γιάννινα όπου μαθαίνουν την Ελληνική Γλώσσα, γνωρίζουν την τοπική πολιτισμική παράδοση και επανασυνδέονται με την πατρίδα τους . Το πρόγραμμα εκμάθησης Ελληνικής Γλώσσας πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και υλοποιείται από το Κέντρου Διδασκαλίας Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού κάθε χρόνο κατά τον μήνα Ιούλιο. Τον Ιούλιο που που πέρασε παρακολούθησαν το πρόγραμμα αυτό νέες και νέοι από την Αμερική, την Γερμανία, Ολλανδία, Νότια Αφρική, Αυστραλία και Βόρειο ΄Ηπειρο.
Ακόμη το ΠΣΗΕ προσπαθεί να συγκεντρώσει στοιχεία που αφορούν την ηπειρωτική αποδημία.
• Θέλει να κάνει καταγραφή των ηπειρωτών Επιστημόνων, με σκοπό να μελετήσει με ποιους τρόπους αυτοί μπορούν να βοηθήσουν την ΄Ηπειρο και τους Ηπειρώτες γενικά.
• Να κάνει καταγραφή και να συγκεντρώσει τα στοιχεία που αφορούν την ηπειρωτική αποδημία.
• συνεργάζεται με τις τοπικές αρχές της Ηπείρου και να ενημερώνει τους Ηπειρώτες του εξωτερικού για τις επενδυτικές δυνατότητες στην ΄Ηπειρο. Σας γνωρίζω παρεπιπτόντως ότι στη τελευταία συνάντηση που είχαμε στα Γιάννινα με τον Περιφερειαρχη Ηπείρου κ. Αλέκο Καχριμάνη μας γνωστοποιήθηκε ότι παραχωρήθηκε στους χώρους της Περιφέρειας γραφείο στο ΠΣΗΕ.
Κλείνοντας θέλω να τονίσω ότι οι μεγάλεις ανακατατάξεις και αλλαγές της εποχής μας μέσω της παγκοσμιοποίησης επηρεάζουν και την λειτουργία των δικών μας οργανώσεων.
Δίνεται η δυνατότητα και σε μας δημιουργίας δικτύων Ηπειρωτικής Νεολαίας, Ηπειρωτών Επιστημόνων και Επιχειρηματιών με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός Ηπειρωτικού Λόμπυ σε διεθνές επίπεδο.
Εκ μέρους της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Ευρώπης εύχομαι ολόψυχα επιτυχία της εκδήλωσης.
Ευχαριστώ
Σπύρος Κωσταδήμας