Τέλος η Ευρωπαϊκή Κομμουνιστική Πρωτοβουλία (ΕΚΠ)
Όταν τον Φλεβάρη του 2022 η ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ
ΚΟΜΜΑΤΩΝ, (1) που συντάχθηκε με πρωτοβουλία των ΚΚ Ελλάδας, Εργ.Ισπανίας,
Μεξικού και Τουρκίας, χαρακτήριζε τον πόλεμο στην Ουκρανία "ιμπεριαλιστικό"
και υιοθετούσε τη θέση των "ισων αποστάσεων", τίποτα καλό δεν
προμηνύονταν για το ήδη βρισκόμενο σε χρόνια και βαθιά κρίση Διεθνές
Κομμουνιστικό Κίνημα (ΔΚΚ). Οι συγκεντρώσεις και πορείες του ΚΚΕ (και όχι μόνο)
στη ρωσική πρεσβεία, σηματοδοτούσαν τη νέα κατάσταση που θα βιώναμε καθώς η
γραμμή των ίσων αποστάσεων και της "ιμπεριαλιστικής πυραμίδας"
αποκτούσε νέα χαρακτηριστικά (2).
Αυτό έμοιαζε να είναι το τέλος εποχής των επιζησάντων από την περεστρόικα
(μετα) τριτοδιεθνικών κομμάτων. Όμως θα ήταν τόσο άδοξος θάνατος ;
Σύντομα, έγινε αντιληπτό ότι από τα 90 ΚΚ που συμμετείχαν στην τελευταία
διεθνή διάσκεψη του 2018 (λιγότερα από τα μισά της αρχικής διάσκεψης του 1998),
περίπου το 1/3 εξ αυτών συνυπέγραψαν την κοινή (αντιρωσική) δήλωση που συντάχθηκε
με πρωτοβουλία του ΚΚΕ (3).
Όπως ήταν αναμενόμενο, μια οξυμένη πολεμική ξεκίνησε εντός του ΔΚΚ και όχι
μόνο, που άρχισε σταδιακά να παίρνει και οργανωτική μορφή:
~ Αρχές Οκτώβρη 2022, συγκροτείται στο Παρίσι η Παγκόσμια Αντιιμπεριαλιστική
Πλατφόρμα (ΠΑΠ) (4) από μια σειρά ΚΚ και οργανώσεις, αλλά και άλλες
αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις από όλες τις ηπείρους του πλανήτη (5).
~ Τέλη Οκτώβρη 2022 πραγματοποιείται στην Αβάνα η 22η Διεθνή Συνάντηση των
Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, στο περιθώριο της οποίας διακινείται με
πρωτοβουλία του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος της Ρωσίας (ΚΕΚΡ) και του
Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ) κείμενο με τίτλο "H
πάλη εναντίον του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ για παγκόσμια ηγεμονία
είναι το πιο σημαντικό καθήκον των προοδευτικών δυνάμεων" το οποίο
συνυπογράφουν 23+12 κόμματα και οργανώσεις (6) .
~ Στη συνέχεια κορυφώνεται η αντιπαράθεση εντός του ΔΚΚ γύρω από τη θέση για
το Ουκρανικό, με πιο ορατό στοιχείο την ανταλλαγή ανακοινώσεων πολεμικής μεταξύ
ΚΕΚΡ και ΚΚΕ (7) (8).
~ Τον Δεκέμβριο 2022 πραγματοποιείται στο Βελιγράδι (9) η 2η Συνάντηση της
Παγκόσμιας Αντιιμπεριαλιστικής; Πλατφόρμας (9). Σε αυτή τη συνάντηση
καταγράφεται μια σημαντική εξέλιξη, εντάσσεται στην ΠΑΠ το Ενωμένο Σοσιαλιστικό
Κόμμα Βενεζουέλας (PSUV) (10). Αυτό δίνει νέα ποιοτικά και ποσοτικά
χαρακτηριστικά, καθώς το PSUV είναι το μεγαλύτερο και το μόνο κυβερνητικό κόμμα
που συμμετέχει στην ΠΑΠ και ταυτόχρονα εργάζεται συστηματικά, τουλάχιστον από
το 2020, για τον συντονισμό της δράσης των αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων όλου
του πλανήτη, έχοντας οργανώσει δύο αντιιμπεριαλιστικά συνέδρια, το 2020 και το
2021 στο Καράκας (11) (12).
~ Έτσι πολύ φυσιολογικά, η επόμενη συνάντηση της ΠΑΠ τον Μάρτιο του 2023,
φιλοξενείται στο Καράκας (13), στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης για την
επέτειο των 10 χρόνων από το θάνατο του Ούγκο Τσάβες. Τότε είναι που το ΚΚΕ
βάζει στο κάδρο την ΠΑΠ με εκτενές συλλογικό άρθρο πολεμικής του Τμήματος
Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ (14).
~ Και η αντιπαράθεση στο ΔΚΚ και εντός των ΚΚ συνεχίζεται, με τελευταία
ορατή εξέλιξη την αλλαγή της (αντιρωσικής) γραμμής του ΚΚ Βελγίου και μάλιστα
μέσα από Συνέδριο (15).
Βαθαίνει η κρίση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος (ΔΚΚ)
Στις 11 Σεπτέμβρη 2023 ανακοινώνεται ( μονομερώς από το ΚΚΕ σύμφωνα με τους
Γάλλους κομμουνιστές) η διάλυση της Ευρωπαϊκής Κομμουνιστικής Πρωτοβουλίας
(ΕΚΠ) (16), η οποία ιδρύθηκε το 2013 και συμμετείχαν σε αυτήν 31 κόμματα από
την Ευρώπη. Ήταν πια φανερός ο βαθύς διχασμός καθώς και ότι η γραμμή των
"ίσων αποστάσεων" και της “ιμπεριαλιστικής πυραμίδας” δεν υιοθετείτο
από την πλειοψηφία των κομμάτων-μελών της. Υπό αυτή την έννοια, ενδεχομένως
είναι επιτυχημένος ο σχετικός τίτλος του Ριζοσπάστη "Ένας «κύκλος» έκλεισε
και ένας νέος ανοίγει". Το θέμα είναι ποιος κύκλος έκλεισε και ποιος
ανοίγει.
Αυτές οι απόψεις ήταν από παλιά γνωστές και όσο και αν τις όξυνε το
Ουκρανικό (που βαδίζει στο δεύτερο χρόνο) η κορύφωση της αντιπαράθεσης εντός
του ΔΚΚ δεν οφείλεται στο γεγονός ότι "οι παλιοί γνώριμοι γνωρίστηκαν
καλλίτερα". Αιτία είναι η ίδια η πραγματικότητα, τα γεγονότα και όχι η
ωρίμανση (ή το σάπισμα) των ιδεολογικών απόψεων, αντιλήψεων ή πολιτικών
γραμμών. Και η πραγματικότητα είναι ότι στο πολεμικό πεδίο το ΝΑΤΟ ηττάται ή
τουλάχιστον δεν μπορεί να νικήσει. Στο πολιτικό πεδίο η Ρωσία όχι μόνο δεν
καταρρέει από τις κυρώσεις, αντίθετα, αυτές στρέφονται κατά των επίδοξων εχθρών
της. Στο γεωπολιτικό πεδίο, οι προσπάθειες απελευθέρωσης από τη μισοαποικία της
Γαλλίας μιας σειράς χωρών της Αφρικής, η διεύρυνση των BRICS και τα σχετικά
επακόλουθα, ο αυξημένος διεθνής ρόλος της ομάδας G77+Κίνα, γεμίζει αισιοδοξία
όλη την προοδευτική ανθρωπότητα. Όμως ταυτόχρονα χρεοκοπεί και την γραμμή των
"ισων αποστάσεων" και αποτελειώνει το ηδη συρρικνωμένο ΔΚΚ.
Τα κόμματα των παλαί ποτέ χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού που επέζησαν της
κατάρρευσης (Κίνα, Βιετνάμ, ΛΔ Κορέας, Κούβα κ.α) αποφεύγουν να εμπλακούν στους
ιδεολογικούς καυγάδες των ΚΚ, καθώς δεν φαίνεται να περιμένουν και πολλά από αυτό.
Η θέση τους είναι φυσιολογικά, ενεργητικά και μαχητικά με τον Παγκόσμιο Νότο
και ενάντια στο imperium (αυτοκρατορία) και ταυτόχρονα, αναπτύσσουν ιδιαίτερες
διμερείς σχέσεις (17) (18) ενώ ορισμένα πρωταγωνιστούν και στις διεθνείς και
περιφερειακές συναντήσεις.
Ένα μικρό και ηρωικό κομμάτι του ΔΚΚ μένει ζωντανό πολεμώντας τον φασισμό με
το όπλο στο χέρι στο μέτωπο του Ρωσο-Νατοικού πολέμου. Όπως έκαναν ήδη από το
2014 στο Ντονέτσκ και στο Λουχάνσκ, δεχόμενοι από τότε την "συντροφική
κριτική" ότι πολεμούν "κάτω από ξένες σημαίες".
Ωστόσο, ο ρόλος του ΔΚΚ, των εναπομεινάντων (μετά)-τριτοδιεθνικών κομμάτων,
ανεξάρτητα από θέση, είναι μηδαμινός. Άλλες δυνάμεις πλέον "σέρνουν το
κάρο" και αυτό είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτό και διαχειρίσιμο. Έτσι οι
φιλοδοξίες ~ τουλάχιστον του τμήματος που υιοθετεί την γραμμή ΚΚΕ ~
περιορίζονται στην συγκρότηση δεξαμενών σκέψης, περιορισμένης περιφερειακής ή
παγκόσμιας εμβέλειας ή το πολύ, συμβολικών ακτιβισμών.
Σε κάθε περίπτωση, το ΔΚΚ είναι βαθιά διχασμένο και τα ποσοτικά του
χαρακτηριστικά το κάνουν δυσδιάκριτο, ενισχύοντας την εντύπωση ότι τα μετα -
τριτοδιεθνικά κόμματα, ακολούθησαν την πορεία των προκατόχων τους, αυτών της Β
Διεθνούς.
Επιτακτική ανάγκη η ενότητα των αντι ιμπεριαλιστικών δυνάμεων
Η νέα πραγματικότητα είναι ότι το ΔΚΚ είναι διχασμένο και πρακτικά
διασπασμένο στα εξής κεφαλαιώδη :
Α) Στο ζήτημα του πολέμου και του ιμπεριαλισμού, ανάμεσα στη
νεο-τροτσκιστική τάση που εκφράζουν τα ΚΚ Ελλάδας, Τουρκίας, Ισπανίας, Μεξικού
και στην αντι-ιμπεριαλιστική τάση που εκφράζει τα ΚΚΡΟ, ΚΕΚΡ (Ρωσία), ΚΚ
Ουκρανίας, Βραζιλίας κ.α. Είναι βέβαιο ότι θα συνεχίζει διασπασμένο και ακόμα
πιο αναποτελεσματικό και, ευτυχώς ή δυστυχώς, θα επηρεάσει ακόμα λιγότερο τις
εξελίξεις.
Β) Ανάμεσα στα κόμματα που κυβερνούν (Κίνα, Βιετνάμ, ΛΔ Κορέας, Κούβας κ.α)
ή που πολεμούν (Ρωσία, Ουκρανία, Αφρική, Λατινική Αμερική) και ανάμεσα στα
κόμματα της Δύσης (Μητροπόλεων) που αναζητούν τον, με κινηματικά
αποικιοκρατικούς όρους, οριστικά χαμένο ρόλο τους.
Η δημιουργία της Παγκόσμιας Αντιιμπεριαλιστικής Πλατφόρμας (ΠΑΠ) ανέδειξε
μια ελπιδοφόρα προοπτική, θέτοντας τα καθήκοντα της στιγμής και της εποχής. Σε
συνδυασμό με το κείμενο των 23+12 στη 22η Διεθνή Συνάντηση της Αβάνας, έσωσε
την τιμή και την υπόληψη του ΔΚΚ. Έτσι καταγράφηκε, τουλάχιστον, ότι το ΔΚΚ δεν
πήγε αύτανδρο και άκλαυτο στην αγκαλιά της κυρίαρχης στη Δύση “Νατοικής
Αριστεράς”.
Η ΠΑΠ θέτει εκ νέου την ανάγκη της συνεργασίας και ενότητας των
αντι-ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Αυτό τέθηκε και υποστηρίχτηκε με πολύ πρακτικά
μέσα από το PSUV (Βενεζουέλα), τα κόμματα του Φόρουμ του Σάο Πάολο και άλλες
πολιτικές και κινηματικές δυνάμεις από όλο την πλανήτη, τουλάχιστον από το 2020
και μετά, στα αντιιμπεριαλιστικά συνέδρια στο Καράκας.
Προφανώς, αυτό είναι και το νόημα της συμμετοχής του PSUV και άλλων
παρεμφερών δυνάμεων στην ΠΑΠ . Όμως αυτό είναι ~ ή πρέπει να είναι ~ και το
ζητούμενο από τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα, που προωθούν αυτή ακριβώς
τη συνεργασία μέσω της ΠΑΠ.
Η ΠΑΠ λοιπόν, δεν είναι μία νέα Κομμουνιστική Διεθνής είναι ακριβώς αυτό που
λέει το όνομά και το ιδρυτικό της κείμενο. Σε κάθε περίπτωση, τα καλύτερα είναι
μπροστά μας. Ξαφνικά(?) έγινε εξαιρετικά επίκαιρο το παλαιό απόφθεγμα:
«Μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση»…
